منابع کارشناسی ارشد سراسری مطالعات دفاعی استراتژیک
توضیحات :
راهنمای جامع منابع آزمون کارشناسی ارشد سراسری مطالعات دفاعی استراتژیک — ویژه آزمون ۱۴۰۴
۱. مقدمه و نقشه مسیر مطالعه
رشته «مطالعات دفاعی استراتژیک» از مهم‌ترین گرایش‌های حوزه دفاع، امنیت و سیاست‌گذاری کلان ملی است. هدف آن تربیت تحلیل‌گران و مدیرانی است که بتوانند با شناخت عمیق از محیط امنیتی، تهدیدات ترکیبی، سیاست‌های بازدارندگی و استراتژی‌های دفاعی کشور، در حوزه‌های تصمیم‌سازی و تحلیل نقش مؤثر داشته باشند.
نقشه مسیر مطالعه پیشنهادی:
۱. تسلط بر مبانی نظری دفاع، امنیت و سیاست‌گذاری استراتژیک.
۲. آشنایی با ساختارهای قدرت منطقه‌ای و جهانی.
۳. تمرکز بر تحلیل راهبردی و سناریونویسی دفاعی.
۴. تسلط بر روش تحقیق در مطالعات امنیتی و دفاعی.
۵. تمرین با سؤالات آزمون‌های مشابه و جمع‌بندی هدفمند در ۳ هفته پایانی.
۲. ساختار پیشنهادی پاسخ و نکات اجرایی
-
سؤالات این رشته اغلب تحلیلی، تطبیقی و مفهومی‌اند.
-
پاسخ‌ها باید ترکیبی از مفاهیم دفاعی، سیاست‌گذاری و تحلیل محیطی باشند.
-
ترتیب پیشنهادی پاسخ‌دهی: ابتدا دروس مفهومی آسان‌تر مانند «مبانی دفاع ملی»، سپس دروس تحلیلی مانند «مدیریت استراتژیک دفاعی» و در نهایت «روش تحقیق».
-
در پاسخ‌ها به روابط علت و معلولی، تطبیق نظریه‌ها با شرایط واقعی و ارائه تحلیل راهبردی توجه کنید.
-
خلاصه‌سازی هر فصل در قالب نقشه مفهومی کمک زیادی به مرور سریع در ماه آخر می‌کند.
۳. فهرست دروس و منابع پیشنهادی برای هر درس
مبانی دفاع ملی و امنیت ملی
-
منبع مرجع پایه: مبانی دفاع ملی – دکتر حسن واعظی
-
منبع تکمیلی: امنیت ملی و سیاست‌های دفاعی جمهوری اسلامی ایران – دکتر منوچهر محمدی
-
منبع تمرینی: خلاصه‌نویسی و مرور نمونه‌سؤالات مبانی امنیت و دفاع از آزمون‌های سال‌های اخیر
-
نکته کاربردی: بر ارتباط میان سیاست دفاعی، امنیت پایدار و تهدیدات نوین تمرکز کنید.
مدیریت استراتژیک دفاعی
-
منبع مرجع پایه: مدیریت استراتژیک – فرد دیوید، ترجمه اعرابی
-
منبع تکمیلی: مدیریت راهبردی در نظام‌های دفاعی و امنیتی – تألیف گروه نویسندگان دانشگاه عالی دفاع ملی
-
منبع تمرینی: تحلیل مطالعات موردی نظامی-دفاعی و ترسیم ماتریس SWOT
-
نکته کاربردی: یادگیری گام‌به‌گام فرآیند تدوین استراتژی دفاعی و ارزیابی محیط تهدید
تحلیل محیط امنیتی و تهدیدات منطقه‌ای
-
منبع مرجع پایه: ژئوپلیتیک و امنیت منطقه‌ای – دکتر سید یحیی صفوی
-
منبع تکمیلی: تحلیل محیط امنیتی ایران و تهدیدات منطقه‌ای – انتشارات مرکز پژوهش‌های دفاعی
-
منبع تمرینی: ترسیم نقشه‌های تهدید منطقه‌ای و تمرین سناریونویسی تحلیلی
-
نکته کاربردی: در پاسخ‌ها به پیوند متغیرهای سیاسی، جغرافیایی و نظامی دقت کنید.
سیاست‌گذاری دفاعی و استراتژی نظامی
-
منبع مرجع پایه: اصول و مبانی سیاست‌گذاری دفاعی – مرکز آموزش عالی دفاع ملی
-
منبع تکمیلی: استراتژی نظامی در جهان معاصر – لورنس فریدمن، ترجمه فارسی
-
منبع تمرینی: تحلیل تطبیقی سیاست‌های دفاعی چند کشور و مقایسه با الگوی دفاعی ایران
-
نکته کاربردی: ساخت یک جدول تطبیقی بین استراتژی بازدارندگی و دفاع فعال کمک زیادی به درک مفاهیم دارد.
روش تحقیق در مطالعات دفاعی و امنیتی
-
منبع مرجع پایه: روش تحقیق در علوم دفاعی و امنیتی – دکتر احمد نقیب‌زاده
-
منبع تکمیلی: روش‌شناسی پژوهش دفاعی – تألیف جمعی از اساتید دانشگاه دفاع ملی
-
منبع تمرینی: طراحی طرح تحقیق کوتاه با محور دفاع ملی یا امنیت منطقه‌ای
-
نکته کاربردی: تمرکز بر روش‌های تحلیلی، سناریونویسی و مدل‌های آینده‌پژوهی دفاعی
۴. منابع تمرینی و کار با دفترچه‌های سازمان سنجش
برای رشته مطالعات دفاعی استراتژیک، بررسی دفترچه‌های رشته‌های نزدیک مانند «مدیریت راهبردی»، «امنیت ملی»، «مطالعات منطقه‌ای» و «علوم سیاسی» بسیار مؤثر است.
-
از سال ۱۳۹۵ تا ۱۴۰۲، سؤالات تحلیلی و مفهومی مربوط به مدیریت استراتژیک و سیاست دفاعی را استخراج کنید.
-
هر هفته یک آزمون شبیه‌سازی‌شده ترکیبی از این مباحث برگزار کنید.
-
پس از هر آزمون، تحلیل خطاها و یادداشت نکات کلیدی را در دفتر مرور روزانه بنویسید.
۵. برنامه مطالعاتی فشرده ۹۰ روزه (با جزئیات روزها و الگوی هفتگی)
ماه اول (روز ۱ تا ۳۰)
-
روزهای زوج: مبانی دفاع ملی + تحلیل محیط امنیتی
-
روزهای فرد: مدیریت استراتژیک دفاعی
-
آخر هفته‌ها: روش تحقیق + مرور خلاصه‌ها
ماه دوم (روز ۳۱ تا ۶۰)
-
روزهای ۱ تا ۲۰: سیاست‌گذاری دفاعی و استراتژی نظامی
-
روزهای ۲۱ تا ۳۰: تمرکز بر تحلیل تطبیقی و خلاصه‌سازی مفاهیم اصلی
ماه سوم (روز ۶۱ تا ۹۰)
-
روزهای ۶۱ تا ۷۵: آزمون‌های شبیه‌سازی‌شده و مرور خطاها
-
روزهای ۷۶ تا ۸۵: مرور یادداشت‌ها و نکات کلیدی
-
روزهای ۸۶ تا ۹۰: جمع‌بندی نهایی و آماده‌سازی ذهنی
الگوی هفتگی:
-
۵ روز مطالعه مفهومی (۴ ساعت در روز)
-
۱ روز تست و مرور
-
۱ روز استراحت و مرور نکات خلاصه
۶. تکنیک‌های عملی و نکات رتبه‌ساز
-
خلاصه‌نویسی روزانه از هر مبحث در یک صفحه.
-
تهیه جدول تطبیقی برای نظریه‌ها، تهدیدات و استراتژی‌ها.
-
تمرین نوشتن پاسخ تحلیلی در قالب مقدمه، تحلیل، نتیجه‌گیری.
-
مرور واژگان کلیدی امنیتی و دفاعی به‌صورت فلش‌کارت.
-
در هفته آخر فقط مرور خلاصه‌ها، خطاها و تحلیل آزمون‌های شبیه‌سازی‌شده.
۷. جمع‌بندی و چک‌لیست نهایی
✅ تسلط بر مبانی دفاع ملی و امنیت ملی
✅ شناخت کامل از سیاست‌گذاری دفاعی و مدیریت استراتژیک
✅ تحلیل محیط امنیتی و تهدیدات منطقه‌ای
✅ تسلط بر روش تحقیق در مطالعات دفاعی
✅ انجام حداقل ۴ آزمون شبیه‌سازی‌شده
✅ مرور خلاصه‌ها و تنظیم ذهن برای پاسخ تحلیلی
تاریخ : 1404-08-13