راهنمای جامع منابع آزمون کارشناسی ارشد سراسری مدیریت دفاعی (۲) — ویژه آزمون ۱۴۰۴

۱. مقدمه و نقشه مسیر مطالعه

رشته مدیریت دفاعی (۲) از شاخه‌های راهبردی علوم دفاعی و امنیتی است که با هدف تربیت مدیران کارآمد در حوزه‌های برنامه‌ریزی، پشتیبانی، سیاست‌گذاری و فرماندهی دفاعی طراحی شده است.
این رشته به بررسی اصول، راهبردها، مدیریت منابع و تصمیم‌سازی در شرایط بحرانی و دفاعی می‌پردازد و نقش مهمی در ارتقاء توان دفاعی کشور دارد.

نقشه مسیر مطالعه برای موفقیت در آزمون شامل:
۱. تسلط بر مبانی نظری مدیریت و اصول فرماندهی در حوزه دفاعی.
۲. درک عمیق از ساختار دفاعی کشور و الزامات امنیت ملی.
۳. مطالعه نظام‌مند منابع تخصصی در مدیریت استراتژیک، پشتیبانی لجستیکی و سیاست دفاعی.
۴. تمرکز بر تحلیل سناریوهای دفاعی و کاربرد دانش مدیریتی در شرایط بحران.
۵. تمرین با سؤالات سال‌های گذشته برای تسلط بر شیوه طرح سؤالات ترکیبی و تحلیلی.

۲. ساختار پیشنهادی پاسخ و نکات اجرایی

• سؤالات این رشته معمولاً تحلیلی، مدیریتی و ترکیبی هستند.

• پاسخ‌ها باید با منطق مدیریتی، تحلیل موقعیت و استناد به اصول دفاعی ارائه شوند.

• ترتیب پیشنهادی پاسخ‌دهی: ابتدا مبانی دفاع ملی و مدیریت استراتژیک، سپس پشتیبانی و سیاست دفاعی.

• در پاسخ تشریحی، از ساختار مقدمه، تحلیل، جمع‌بندی استفاده کنید.

• برای تست‌ها، تسلط بر مفاهیم کلیدی و واژگان تخصصی (مانند بازدارندگی، راهبرد ملی، آماد، کنترل عملیات) ضروری است.

۳. فهرست دروس و منابع پیشنهادی برای هر درس

 مبانی دفاع ملی

• منبع مرجع پایه: مبانی دفاع ملی – انتشارات دانشگاه دفاع ملی

• منبع تکمیلی: دفاع همه‌جانبه و بازدارندگی در جمهوری اسلامی ایران – جمعی از نویسندگان

• منبع تمرینی: جزوات درسی مراکز دفاعی و آزمون‌های پیشین رشته مدیریت دفاعی

• نکته کاربردی: به ارتباط دفاع ملی با امنیت پایدار و توسعه ملی توجه ویژه داشته باشید.

 مدیریت استراتژیک دفاعی

• منبع مرجع پایه: مدیریت استراتژیک – فرد آر. دیوید (ترجمه پارسائیان و اعرابی)

• منبع تکمیلی: مدیریت استراتژیک در سازمان‌های نظامی و دفاعی – دکتر عباس عبدی

• منبع تمرینی: تحلیل مطالعات موردی در محیط‌های نظامی

• نکته کاربردی: تمرکز بر فرآیند تدوین، اجرا و ارزیابی استراتژی دفاعی.

 سیاست دفاعی و امنیت ملی

• منبع مرجع پایه: سیاست دفاعی و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران – دکتر حسن عابدی‌جعفری

• منبع تکمیلی: مفاهیم بنیادین امنیت ملی – دکتر علیرضا قاسمی

• منبع تمرینی: مطالعه مقالات راهبردی اندیشکده‌ها در حوزه سیاست دفاعی

• نکته کاربردی: توانایی تحلیل تأثیر سیاست‌های کلان بر ساختار و مأموریت نیروهای مسلح.

 مدیریت منابع و پشتیبانی دفاعی

• منبع مرجع پایه: مدیریت منابع انسانی و مالی در سازمان‌های دفاعی – دکتر محمد نادری

• منبع تکمیلی: مدیریت لجستیک نظامی – ترجمه کتاب‌های NATO Logistics

• منبع تمرینی: تمرین تحلیل سناریوهای پشتیبانی عملیات و تخصیص منابع

• نکته کاربردی: تمرکز بر هماهنگی بین واحدهای پشتیبانی، لجستیک و تدارکات.

 رهبری و فرماندهی دفاعی

• منبع مرجع پایه: اصول فرماندهی و کنترل در نظام‌های دفاعی – دکتر علی کاظمی

• منبع تکمیلی: رهبری نظامی در قرن ۲۱ – John Adair (ترجمه فارسی)

• منبع تمرینی: تحلیل نمونه‌های موفق فرماندهی در عملیات دفاعی

• نکته کاربردی: شناخت سبک‌های رهبری مؤثر و مهارت تصمیم‌گیری سریع در شرایط بحرانی.

 مدیریت بحران و پدافند غیرعامل

• منبع مرجع پایه: مدیریت بحران و پدافند غیرعامل – دکتر رضا صادقی

• منبع تکمیلی: پدافند غیرعامل و تاب‌آوری ملی – مرکز تحقیقات راهبردی دفاعی

• منبع تمرینی: تمرین طراحی سناریوهای دفاع غیرعامل

• نکته کاربردی: درک هم‌افزایی میان پدافند غیرعامل و سیاست‌های دفاع ملی.

۴. منابع تمرینی و کار با دفترچه‌های سازمان سنجش

• دفترچه‌های آزمون کارشناسی ارشد مدیریت دفاعی (۲) از سال‌های ۱۳۹۳ تا ۱۴۰۲ را مطالعه و تحلیل کنید.

• سؤالات رشته‌های مرتبط مانند «مدیریت بحران» و «پدافند غیرعامل» نیز به عنوان تمرین مکمل توصیه می‌شود.

• برای هر مبحث، جدولی از سؤالات پرتکرار تهیه کنید و گزینه‌های مشابه را تحلیل مفهومی نمایید.

• هفته‌ای یک بار، آزمون ترکیبی (مدیریت، سیاست دفاعی، منابع) برگزار کنید.

۵. برنامه مطالعاتی فشرده ۹۰ روزه (با جزئیات روزها و الگوی هفتگی)

ماه اول (روز ۱ تا ۳۰)

• روزهای زوج: مبانی دفاع ملی + سیاست دفاعی

• روزهای فرد: مدیریت استراتژیک + پشتیبانی دفاعی

• آخر هفته‌ها: مرور خلاصه‌ها + تمرین سؤالات سال‌های گذشته

ماه دوم (روز ۳۱ تا ۶۰)

• روزهای ۱ تا ۲۰: فرماندهی دفاعی + مدیریت بحران

• روزهای ۲۱ تا ۳۰: حل آزمون‌های نیمه‌جامع از مباحث ماه اول

ماه سوم (روز ۶۱ تا ۹۰)

• روزهای ۶۱ تا ۷۵: آزمون‌های جامع شبیه‌سازی‌شده

• روزهای ۷۶ تا ۸۵: مرور یادداشت‌های تحلیلی

• روزهای ۸۶ تا ۹۰: جمع‌بندی نهایی + تثبیت نکات پرتکرار

الگوی هفتگی:

• ۵ روز مطالعه تخصصی (۴–۵ ساعت در روز)

• ۱ روز آزمون و تحلیل

• ۱ روز مرور و استراحت فعال

۶. تکنیک‌های عملی و نکات رتبه‌ساز

• خلاصه‌سازی تمام مباحث مدیریتی و دفاعی در قالب نمودار درختی.

• تمرین تحلیل وضعیت دفاعی در قالب سناریوهای فرضی.

• مرور هم‌زمان مفاهیم مدیریتی و سیاست دفاعی برای پاسخ‌های ترکیبی.

• استفاده از منابع تحلیلی اندیشکده‌ها و مقالات دفاعی برای درک عمیق‌تر مفاهیم.

• شرکت در آزمون‌های آزمایشی شبیه‌سازی‌شده و تحلیل نقاط ضعف.

۷. جمع‌بندی و چک‌لیست نهایی

✅ تسلط بر اصول و ساختار دفاع ملی
✅ آشنایی با سیاست‌ها و اسناد کلان امنیت ملی
✅ درک کامل مفاهیم مدیریت استراتژیک و پشتیبانی دفاعی
✅ مهارت در تحلیل وضعیت‌های بحرانی و تصمیم‌گیری سریع
✅ مرور کامل سؤالات سال‌های گذشته
✅ انجام حداقل ۳ آزمون جامع تحلیلی
✅ تهیه خلاصه‌نویسی موضوعی برای هر درس