منابع کارشناسی ارشد سراسری تاریخ

راهنمای جامع منابع آزمون کارشناسی ارشد تاریخ — ویژه آزمون ۱۴۰۴

۱. مقدمه و نقشه مسیر مطالعه

آزمون کارشناسی ارشد تاریخ از رشته‌های مهم و گسترده‌ی گروه علوم انسانی است که حوزه‌های گوناگونی مانند تاریخ ایران، تاریخ اسلام، تاریخ جهان و روش تحقیق تاریخی را در بر می‌گیرد. داوطلبان این رشته باید علاوه بر دانش تاریخی، مهارت تحلیل وقایع، تطبیق منابع و درک رویکردهای تاریخ‌نگارانه را داشته باشند.
هدف این راهنما آن است که مسیر مطالعه‌ای نظام‌مند برای سه ماه پایانی تا آزمون ۱۴۰۴ ارائه دهد و داوطلب را از پراکندگی منابع و حجم زیاد مطالب نجات دهد.

۲. ساختار پیشنهادی پاسخ و نکات اجرایی

در این رشته، موفقیت به میزان تسلط بر سیر تاریخی و قدرت تحلیل بستگی دارد.
مرحله نخست باید به مرور مفاهیم و دوره‌های تاریخی اختصاص یابد؛ مرحله دوم تمرین مقایسه‌ای و تحلیلی است و در مرحله سوم باید مرور و جمع‌بندی انجام شود.

نکات اجرایی کلیدی:

• مطالعه به ترتیب زمانی و موضوعی انجام شود تا ذهن نظم تاریخی خود را حفظ کند.

• یادداشت‌برداری و تهیه جدول‌های تطبیقی از دوره‌ها و رویدادها اهمیت بالایی دارد.

• در پاسخ‌دهی به سؤالات، ابتدا محدوده زمانی را مشخص و سپس تحلیل مفهومی انجام دهید.

۳. فهرست دروس و منابع پیشنهادی برای هر درس

تاریخ ایران باستان
منبع مرجع پایه: تاریخ ایران باستان، حسن پیرنیا (ایران‌نامه)
منبع تکمیلی: ایران باستان، حسن پیرنیا و جلدهای خلاصه‌شده آن در انتشارات سمت
منبع تمرینی: تست‌های طبقه‌بندی‌شده مدرسان شریف و دفترچه‌های سنجش
نکته کاربردی: تمرکز بر سلسله‌ها، تحولات اداری و فرهنگی ایران پیش از اسلام

تاریخ ایران اسلامی
منبع مرجع پایه: تاریخ ایران اسلامی، تألیف رسول جعفریان
منبع تکمیلی: تاریخ سیاسی و اجتماعی ایران در دوره اسلامی، حسن انوری
منبع تمرینی: تست‌های کارشناسی ارشد سنجش
نکته کاربردی: توجه ویژه به تحولات صفویه، قاجار و نهضت‌های اجتماعی

تاریخ جهان
منبع مرجع پایه: تاریخ جهان، محمدابراهیم باستانی پاریزی
منبع تکمیلی: تاریخ عمومی جهان، جلدهای ۱ تا ۳ انتشارات سمت
منبع تمرینی: تست‌های طبقه‌بندی‌شده مدرسان شریف
نکته کاربردی: تسلط بر انقلاب‌های اروپا، جنگ‌های جهانی و جنبش‌های استقلال‌طلبی

تاریخ اسلام
منبع مرجع پایه: تاریخ اسلام، رسول جعفریان
منبع تکمیلی: سیره پیامبر اسلام و خلفای راشدین، جعفریان
منبع تمرینی: پرسش‌های تالیفی و دفترچه‌های سال‌های گذشته
نکته کاربردی: تمرکز بر تحولات صدر اسلام، خلافت‌ها و تاریخ تشیع

روش تحقیق در تاریخ
منبع مرجع پایه: روش تحقیق در تاریخ، دکتر غلامرضا فلاحی
منبع تکمیلی: مبانی نظری و روش‌شناسی تاریخ، دکتر غلامرضا عزیزی
منبع تمرینی: تست‌های مدرسان شریف
نکته کاربردی: شناخت منابع تاریخی، نقد درونی و بیرونی و روش استنتاج تاریخی

زبان عمومی و تخصصی
منبع مرجع پایه: ۵۰۴ واژه ضروری و متون تاریخی انگلیسی
منبع تکمیلی: Reading Comprehension در حوزه تاریخ و تمدن
منبع تمرینی: تست‌های زبان مدرسان شریف
نکته کاربردی: تمرکز بر واژگان تاریخی، اسامی خاص و متون تحلیلی

۴. منابع تمرینی و کار با دفترچه‌های سازمان سنجش

برای درک شیوه طرح سؤالات، دفترچه‌های آزمون کارشناسی ارشد تاریخ از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۳ را به ترتیب حل کنید.
سؤالات را بر اساس موضوع (ایران باستان، ایران اسلامی، تاریخ جهان، تاریخ اسلام و روش تحقیق) دسته‌بندی کرده و برای هر بخش خلاصه‌ای تحلیلی بنویسید.
در هر دو هفته، یک آزمون جامع از دفترچه واقعی حل کنید تا مهارت زمان‌بندی و تحلیل سریع تقویت شود.

۵. برنامه مطالعاتی فشرده ۹۰ روزه

فاز نخست (روزهای ۱ تا ۳۰): مرور کلی مباحث ایران باستان و تاریخ اسلام، یادداشت‌برداری از تحولات کلیدی و مرور مقدماتی روش تحقیق.
فاز دوم (روزهای ۳۱ تا ۶۰): تعمیق در ایران اسلامی و تاریخ جهان، کار با تست‌های موضوعی و مرور مفاهیم تطبیقی.
فاز سوم (روزهای ۶۱ تا ۹۰): جمع‌بندی، مرور خلاصه‌ها و کار با آزمون‌های جامع سال‌های اخیر در زمان واقعی.

در پایان هر هفته، مروری سریع از مباحث هفته قبل انجام دهید و خلاصه‌نویسی‌ها را تکمیل کنید.

۶. تکنیک‌های رتبه‌ساز

تمرکز بر فهم سیر وقایع تاریخی نه حفظ جزئیات پراکنده
تهیه جدول تطبیقی برای سلسله‌ها و تحولات سیاسی
مرور نکات پرتکرار سال‌های گذشته
توجه به ارتباط میان تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی در هر دوره
مطالعه تحلیلی متون تاریخی برای درک نگاه مورخان مختلف

۷. جمع‌بندی و چک‌لیست نهایی

✅ مطالعه کامل منابع مرجع و تکمیلی
✅ مرور یادداشت‌ها و جدول‌های تطبیقی
✅ حل کامل دفترچه‌های سنجش از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۳
✅ تمرین تحلیل مفهومی وقایع تاریخی
✅ مرور واژگان تخصصی و اسامی خاص
✅ تمرکز بر آرامش ذهنی و مرور فشرده در هفته آخر