منابع دکتری سراسری نیمه متمرکز مهندسی نفت - نفت
توضیحات :
راهنمای جامع منابع آزمون دکتری مهندسی نفت — ویژه آزمون ۱۴۰۴
مقدمه و نقشه مسیر مطالعه
آزمون دکتری مهندسی نفت یکی از تخصصی‌ترین و راهبردی‌ترین آزمون‌های مهندسی در کشور است که به جذب پژوهشگران و متخصصان در حوزه‌های اکتشاف، حفاری، بهره‌برداری، و مهندسی مخزن می‌پردازد.
سرفصل‌ها طبق دفترچه رسمی سازمان سنجش کشور در سه بخش اصلی تنظیم می‌شوند:
۱. دروس تخصصی رشته در سطح کارشناسی و کارشناسی ارشد (مهندسی مخزن، مهندسی حفاری، مهندسی بهره‌برداری، و خواص سنگ و سیال در مخزن)،
۲. روش تحقیق و تحلیل داده‌های مهندسی نفت،
۳. زبان تخصصی و استعداد تحصیلی.
هدف از مطالعه این دروس، درک عمیق از اصول فیزیکی و ریاضی جریان سیال در محیط متخلخل، طراحی حفاری بهینه، و تحلیل داده‌های مخزن برای تصمیم‌گیری اقتصادی و فنی است.
ساختار پیشنهادی منابع و روش مطالعه
برای هر درس سه سطح منبع توصیه می‌شود:
-
منبع مرجع پایه: کتاب‌ها و مراجع استاندارد دانشگاهی (برای درک اصول فیزیکی و معادلات بنیادی)
-
منبع تکمیلی: کتاب‌ها و مقالات به‌روز در زمینه فناوری‌های نوین نفت و گاز
-
منبع تمرینی: مجموعه سوالات تحلیلی و عددی، همراه با دفترچه‌های سال‌های گذشته
توصیه می‌شود برای هر مبحث، نقشه مفهومی روابط فیزیکی و نمودارهای جریان سیال طراحی کنید و برای فصول تحلیلی، خلاصه فرمول‌ها و پارامترهای مهم را به‌صورت فشرده در برگه‌های مرور سریع جمع‌آوری نمایید.
فهرست دروس و منابع پیشنهادی
۱. مهندسی مخزن (Reservoir Engineering)
منبع مرجع پایه:
-
Applied Reservoir Engineering – Craft & Hawkins
-
Fundamentals of Reservoir Engineering – Dake
-
کتاب «مهندسی مخزن» – تألیف دکتر افشین خلیل‌نژاد
منبع تکمیلی:
-
Reservoir Simulation – Aziz & Settari
-
مقالات SPE در حوزه مدل‌سازی دینامیک و شبیه‌سازی مخازن نفتی
منبع تمرینی:
-
تمرین محاسبه تراوایی، تخلخل، ضریب تراکم‌پذیری و فشار اشباع
-
تحلیل سوالات سال‌های اخیر دکتری مهندسی نفت
نکته کاربردی: تمرکز ویژه بر مفاهیم نسبت بازیافت، رفتار جریان چندفازی، و روابط بین فشار، دما و ترکیب سیالات داشته باشید.
۲. مهندسی حفاری (Drilling Engineering)
منبع مرجع پایه:
-
Fundamentals of Drilling Engineering – Bourgoyne Jr. et al.
-
کتاب «مهندسی حفاری» – دکتر جعفر توفیقی
منبع تکمیلی:
-
Applied Drilling Engineering – Adam T. Bourgoyne Jr.
-
مقالات SPE در زمینه بهینه‌سازی سرعت حفاری و طراحی مته
منبع تمرینی:
-
محاسبه فشار گل، افت فشار در چاه، و طراحی رشته حفاری
-
تمرین تحلیل مشکلات چاه (Pipe Sticking, Blowout)
نکته کاربردی: یادگیری نحوه انتخاب سیال حفاری و محاسبه تعادل هیدرواستاتیکی از کلیدهای اصلی موفقیت در بخش حفاری است.
۳. مهندسی بهره‌برداری از مخازن (Production Engineering)
منبع مرجع پایه:
-
Petroleum Production Systems – Economides et al.
-
Production Operations – Thomas
منبع تکمیلی:
-
کتاب «مهندسی بهره‌برداری» – تألیف دکتر خسروی‌نژاد
-
مقالات در زمینه بهینه‌سازی تولید و طراحی سیستم‌های بالابر مصنوعی (Artificial Lift Systems)
منبع تمرینی:
-
تحلیل فشار جریانی چاه، منحنی IPR و روابط افت فشار در لوله‌ها
-
تمرین با سوالات مرتبط با طراحی تجهیزات سطحی
نکته کاربردی: تسلط بر مدل‌های تولید چاه‌های چندفازی و نحوه بهینه‌سازی تولید بر اساس شرایط مخزن بسیار ضروری است.
۴. خواص سنگ و سیال در مخزن (Rock & Fluid Properties)
منبع مرجع پایه:
-
Petroleum Reservoir Rock and Fluid Properties – Tiab & Donaldson
-
Properties of Petroleum Fluids – McCain
منبع تکمیلی:
-
جزوه‌های تخصصی دانشگاه تهران و امیرکبیر در زمینه آنالیز PVT و سنگ مخزن
منبع تمرینی:
-
تمرین محاسبه چگالی، گرانروی، اشباع، ضریب تراکم و نمودارهای PVT
-
تحلیل آزمایش‌های Core Analysis و Fluid Characterization
نکته کاربردی: درک ارتباط بین پارامترهای فیزیکی و رفتار سیال در محیط متخلخل اساس طراحی دقیق مدل‌های مخزنی است.
۵. شبیه‌سازی و مدل‌سازی مخزن (Reservoir Simulation)
منبع مرجع پایه:
-
Fundamentals of Numerical Reservoir Simulation – Aziz & Settari
-
Reservoir Simulation: History, Theory, Practice – Chen
منبع تکمیلی:
-
مقالات علمی در زمینه شبیه‌سازی دینامیکی و تحلیل تطبیقی (History Matching)
-
نرم‌افزارهای Eclipse و CMG برای تمرین عملی مدل‌سازی
منبع تمرینی:
-
حل مثال‌های عددی با روش‌های تفاضل محدود و المان محدود
نکته کاربردی: آشنایی با اصول حاکم بر معادلات جریان سیال در محیط متخلخل و روش‌های حل عددی آن‌ها، از بخش‌های پرتکرار آزمون است.
۶. روش تحقیق و آمار مهندسی
منبع مرجع پایه:
-
کتاب «روش تحقیق در مهندسی» – دکتر خاکی
-
Research Methods for Engineers – David Thiel
منبع تکمیلی:
-
مباحث تحلیل داده‌های مهندسی، DOE و مدل‌سازی آماری در مهندسی نفت
منبع تمرینی:
-
حل تمرینات رگرسیون، آزمون فرض و تحلیل واریانس در داده‌های مخزن
نکته کاربردی: در مصاحبه علمی، تسلط بر طراحی آزمایش‌های مهندسی (DOE) برای بهینه‌سازی فرآیندهای حفاری و تولید اهمیت دارد.
۷. زبان تخصصی و استعداد تحصیلی
منبع مرجع پایه:
-
واژگان تخصصی Petroleum Engineering
-
کتاب‌های آمادگی زبان دکتری وزارت علوم
منبع تکمیلی:
-
مرور چکیده مقالات SPE و مجلات Journal of Petroleum Science and Engineering
منبع تمرینی:
-
تمرین ترجمه متون تخصصی و تست‌های درک مطلب زمان‌دار
نکته کاربردی: روزانه ۱۵ تا ۲۰ دقیقه تمرین واژگان و مطالعه مقالات کوتاه SPE می‌تواند دایره لغات تخصصی شما را تقویت کند.
منابع تمرینی و تحلیل دفترچه‌های سازمان سنجش
دفترچه‌های آزمون دکتری مهندسی نفت سال‌های گذشته منبع ارزشمندی برای آشنایی با سبک طرح سوال هستند.
بخش عمده‌ای از سوالات مربوط به رفتار جریان در مخزن، خواص سیالات، و حفاری بوده است.
توصیه می‌شود تحلیل پاسخ‌های تشریحی رتبه‌های برتر را نیز بررسی کنید تا با نوع نگاه تحلیلی طراحان سوال آشنا شوید.
برنامه مطالعاتی فشرده ۹۰ روزه پیشنهادی
روزهای ۱–۳۰:
مطالعه مبانی مهندسی مخزن، حفاری و بهره‌برداری + خلاصه‌نویسی روابط و فرمول‌ها
روزهای ۳۱–۶۰:
تمرکز بر خواص سنگ و سیال، شبیه‌سازی و روش تحقیق + تمرین محاسبات عددی
روزهای ۶۱–۸۰:
مرور مباحث پرتکرار، تست‌زنی تحلیلی، و تمرین با دفترچه‌های سنجش
روزهای ۸۱–۹۰:
مرور نهایی، آزمون‌های شبیه‌سازی، و جمع‌بندی نکات کلیدی
الگوی هفتگی:
۵ روز مطالعه تحلیلی، ۱ روز تست زمان‌دار، ۱ روز مرور و رفع اشکال.
تکنیک‌های رتبه‌ساز و نکات کلیدی
-
تمرکز ویژه بر مفاهیم فیزیکی و روابط ترمودینامیکی در مخازن.
-
حل مسائل واقعی طراحی حفاری و بهره‌برداری برای تقویت ذهن مهندسی.
-
مرور خلاصه روابط PVT و نمودارهای عملکرد چاه.
-
تسلط بر روش‌های عددی و الگوریتم‌های حل معادلات جریان.
-
تقویت زبان تخصصی با مطالعه روزانه منابع SPE و SEG.
جمع‌بندی و چک‌لیست نهایی تا روز آزمون
-
مرور کامل دفترچه‌های آزمون دکتری نفت حداقل سه بار
-
مرور خلاصه‌های روابط و نمودارهای کلیدی در دو هفته آخر
-
شرکت در دو آزمون شبیه‌سازی جامع در ماه پایانی
-
حفظ آرامش ذهنی و مرور نکات کلیدی در روزهای پایانی
تاریخ : 1404-07-12