راهنمای جامع منابع آزمون دکتری مهندسی معدن – استخراج مواد معدنی — ویژه آزمون ۱۴۰۴

مقدمه و نقشه مسیر مطالعه

آزمون دکتری مهندسی معدن – استخراج مواد معدنی شامل سه بخش اصلی است:

• دروس تخصصی در سطح کارشناسی و کارشناسی ارشد (روش‌های استخراج سطحی و زیرزمینی، طراحی معادن، تهویه معدن، نگهداری و ایمنی، حمل‌ونقل و بارگیری، اقتصاد معدن)

• روش تحقیق و تحلیل داده‌ها (آمار، طراحی آزمایش، بهینه‌سازی، نرم‌افزارهای تخصصی)

• دروس عمومی شامل زبان تخصصی و استعداد تحصیلی

تسلط هم‌زمان بر مبانی نظری استخراج، مطالعات موردی معادن ایران و جهان، کار با نرم‌افزارهای تخصصی (Whittle، Surpac، Datamine، Rocscience) و تمرین با دفترچه‌های سال‌های گذشته، پایه اصلی موفقیت است.
(مرجع سرفصل‌ها: دفترچه‌های رسمی و صفحات راهنمای منابع آزمون).

ساختار پیشنهادی پاسخ و نکات اجرایی

برای هر درس سه لایه منبع پیشنهاد می‌شود:

• منبع مرجع پایه برای یادگیری عمیق

• منبع تکمیلی برای تسلط و دید تطبیقی

• منبع تمرینی برای مرور و حل مسئله

پیشنهاد می‌شود از خلاصه‌های یک‌صفحه‌ای، جداول تطبیقی، نقشه‌های ذهنی و شبیه‌سازهای آزمون برای مرور سریع و جمع‌بندی استفاده کنید.

فهرست دروس و منابع پیشنهادی

۱. روش‌های استخراج سطحی و زیرزمینی

• منبع مرجع پایه: کتاب «روش‌های استخراج معدن» (Hartman) و منابع فارسی معتبر.

• منبع تکمیلی: مقالات موردی درباره انتخاب روش استخراج و تکنیک‌های نوین (Block Caving, Sublevel Stoping).

• منبع تمرینی: سوالات محاسباتی طراحی پله، شیب دیواره و هزینه‌های استخراج از دفترچه‌های اخیر.
  نکته کاربردی: برای هر روش استخراج یک جدول شامل شرایط کاربرد، مزایا، محدودیت‌ها و نمونه معدن واقعی تهیه کنید.

۲. طراحی و برنامه‌ریزی معادن

• منبع مرجع پایه: «Mine Planning and Design» تألیف Hustrulid & Kuchta.

• منبع تکمیلی: جزوات دانشگاهی طراحی معادن روباز و زیرزمینی، پایان‌نامه‌های کاربردی.

• منبع تمرینی: پروژه‌های کوچک در نرم‌افزار Whittle و Datamine؛ سوالات طراحی بلوک.
  نکته کاربردی: تمرین بهینه‌سازی پیت نهایی با Whittle برای درک معیارهای اقتصادی.

۳. تهویه معدن و نگهداری

• منبع مرجع پایه: کتاب «تهویه معادن» (McPherson)؛ جزوات دانشگاهی.

• منبع تکمیلی: مقالات موردی درباره شبکه‌های تهویه و مدیریت آتش‌سوزی زیرزمینی.

• منبع تمرینی: مسائل محاسباتی دبی هوا، فشار، مقاومت شبکه و طراحی سیستم نگهداری.
  نکته کاربردی: یک دفترچه فرمول‌های اصلی تهویه و نگهداری آماده کنید.

۴. ایمنی و حمل‌ونقل در معادن

• منبع مرجع پایه: کتاب‌های ایمنی در معادن، منابع استاندارد HSE.

• منبع تکمیلی: مطالعات موردی درباره حوادث معدنی و تحلیل ریسک.

• منبع تمرینی: سوالات سناریویی در مورد طراحی سیستم حمل‌ونقل (کامیون، نوار نقاله، شیب رمپ).
  نکته کاربردی: برای هر روش حمل‌ونقل، نمودار ظرفیت-هزینه ترسیم کنید.

۵. اقتصاد معدن و مدیریت پروژه

• منبع مرجع پایه: «Economics of Mining Projects» و منابع فارسی مدیریت و اقتصاد معدن.

• منبع تکمیلی: مقالات مرتبط با تحلیل حساسیت، هزینه–فایده و بهینه‌سازی سرمایه‌گذاری.

• منبع تمرینی: مسائل محاسباتی NPV، IRR، دوره بازگشت سرمایه.
  نکته کاربردی: برای هر پروژه یک شیت اکسل ساده برای محاسبات اقتصادی آماده کنید.

۶. روش تحقیق و تحلیل داده‌ها

• منبع مرجع پایه: منابع روش تحقیق در مهندسی معدن و آمار کاربردی.

• منبع تکمیلی: راهنماهای نرم‌افزاری MATLAB، SPSS، Arena برای شبیه‌سازی و تحلیل داده‌ها.

• منبع تمرینی: مسائل آماری و شبیه‌سازی؛ سوالات روش تحقیق دفترچه‌های اخیر.
  نکته کاربردی: یک فهرست تصمیم‌گیری از روش‌های بهینه‌سازی (LP، شبیه‌سازی مونت‌کارلو، GA) آماده کنید.

۷. زبان تخصصی و استعداد تحصیلی

• منبع مرجع پایه زبان: واژگان تخصصی معدن و استخراج؛ مجموعه‌های درک مطلب علمی.

• منبع تکمیلی: مطالعه مقالات کوتاه از مجلات معتبر (Mining Engineering, International Journal of Rock Mechanics & Mining Sciences).

• منبع تمرینی: تمرین روزانه درک مطلب زمان‌دار، تست استعداد تحصیلی سازمان سنجش.
  نکته کاربردی: روزانه ۱۵ دقیقه واژگان تخصصی استخراج را در متن مقاله مرور کنید.

منابع تمرینی و کار با دفترچه‌های سازمان سنجش

تحلیل دفترچه‌های ۵ سال اخیر و تمرین شبیه‌سازی با زمان محدود، کلید اصلی است. اشتباهات خود را ثبت کنید و دلایل خطا (مفهومی، محاسباتی یا بی‌دقتی) را دسته‌بندی نمایید.

برنامه مطالعاتی فشرده ۹۰ روزه پیشنهادی

• روزهای ۱–۳۰: روش‌های استخراج و طراحی معدن (مرور و خلاصه‌نویسی).

• روزهای ۳۱–۶۰: تهویه، نگهداری و ایمنی همراه با تمرین محاسباتی.

• روزهای ۶۱–۸۰: اقتصاد معدن، روش تحقیق و تست‌زنی مباحثی.

• روزهای ۸۱–۹۰: شبیه‌سازهای کامل، مرور خلاصه‌ها، رفع اشکال.

الگوی هفتگی: پنج روز مطالعه مفهومی، یک روز تست‌زنی سنگین، یک روز مرور و استراحت فعال. روزانه ۲۰–۳۰ دقیقه زبان و ۳۰–۶۰ دقیقه تمرین نرم‌افزاری/تحلیلی بگنجانید.

تکنیک‌های عملی و نکات رتبه‌ساز

• برای هر درس خلاصه یک‌صفحه‌ای تهیه کنید.

• جدول مقایسه‌ای بین روش‌های استخراج (سطحی/زیرزمینی) و شرایط کاربردشان بسازید.

• دفتر «دلایل خطا» داشته باشید و پس از هر آزمون شبیه‌سازی علت خطاها را ثبت کنید.

• محاسبات اقتصادی (NPV، IRR) را با تمرین اکسل تثبیت کنید.

• زبان تخصصی را با خلاصه‌نویسی چکیده مقالات تمرین کنید.

جمع‌بندی و چک‌لیست نهایی تا روز آزمون

• مرور دفترچه‌های سال‌های گذشته دست‌کم سه بار.

• مرور خلاصه‌ها و فلش‌کارت‌ها در ۱۴ روز آخر.

• اجرای دو شبیه‌ساز کامل در ماه پایانی و تحلیل خطاها.

• در روزهای پایانی: تنظیم خواب و کاهش فشار مطالعه.