راهنمای جامع منابع آزمون دکتری شهرسازی — ویژه آزمون ۱۴۰۴

مقدمه و نقشه مسیر مطالعه

آزمون دکتری شهرسازی معمولاً شامل سه بخش اصلی است:

1. دروس تخصصی رشته در سطح کارشناسی و کارشناسی ارشد

   • پوشش مباحث برنامه‌ریزی و طراحی شهری، مبانی نظری و تاریخی شهرسازی، مدیریت شهری، برنامه‌ریزی توسعه شهری، طراحی شهری و منظر شهری، و فناوری‌های نوین در مطالعات شهری.

2. روش تحقیق و تحلیل داده‌ها

   • شامل روش‌های پژوهش در شهرسازی، تحلیل داده‌های مکانی و اجتماعی، آمار کاربردی، GIS و سنجش از دور، مدل‌سازی شهری و تحلیل مطالعات موردی.

3. دروس عمومی شامل زبان تخصصی و استعداد تحصیلی.

تسلط هم‌زمان بر مبانی نظری، تحلیل مطالعات موردی، طراحی و مدل‌سازی شهری و حل مسائل مدیریتی، ستون‌های اصلی برنامه مطالعاتی شما هستند.

ساختار پیشنهادی پاسخ و نکات اجرایی

برای مطالعه هر درس سه لایه منبع پیشنهاد می‌شود:

• منبع مرجع پایه: برای درک عمیق مفاهیم و مبانی.

• منبع تکمیلی: برای عمق بیشتر و دید تطبیقی.

• منبع تمرینی: برای سنجش و مرور.

توصیه می‌شود فهرست‌های یک‌صفحه‌ای، جداول مقایسه‌ای نظریه‌ها و تکنیک‌های برنامه‌ریزی و طراحی شهری و نقشه‌های ذهنی بسازید تا در ماه‌های آخر مرور سریع داشته باشید.

فهرست دروس و منابع پیشنهادی برای هر درس

۱. مبانی و نظریه‌های شهرسازی

• منبع مرجع پایه: Lynch, The Image of the City

• منبع تکمیلی: Alexander, A Pattern Language, Kostof, The City Shaped

• منبع تمرینی: تحلیل مطالعات موردی، پرسش‌های مفهومی و دفترچه‌های سال‌های اخیر

• نکته کاربردی: توانایی تحلیل و تفسیر فرم، عملکرد و فضا در شهرهای تاریخی و معاصر.

۲. برنامه‌ریزی و مدیریت شهری

• منبع مرجع پایه: Hall, Urban and Regional Planning

• منبع تکمیلی: Campagna, Planning Sustainable Cities

• منبع تمرینی: حل مسائل برنامه‌ریزی شهری، مطالعات موردی و سناریوهای تصمیم‌گیری

• نکته کاربردی: توانایی تطبیق نظریه‌ها با سیاست‌های توسعه شهری و مدیریت پروژه‌های شهری.

۳. طراحی شهری و منظر

• منبع مرجع پایه: Gehl, Cities for People

• منبع تکمیلی: Carmona et al., Public Places Urban Spaces

• منبع تمرینی: تمرین طراحی شهری، تحلیل سایت و منظر، ارائه پلان‌ها و پرسپکتیو

• نکته کاربردی: ترکیب نیازهای کاربری، منظر و پایداری محیطی در طراحی شهری.

۴. روش تحقیق و تحلیل داده‌ها

• منبع مرجع پایه: Creswell, Research Design: Qualitative, Quantitative, and Mixed Methods

• منبع تکمیلی: Yin, Case Study Research

• منبع تمرینی: تحلیل داده‌های مطالعات شهری، طراحی پرسشنامه و مدل‌سازی داده‌ها

• نکته کاربردی: توانایی تلفیق روش‌های کیفی و کمی در پژوهش‌های شهری.

۵. GIS و سنجش از دور در شهرسازی

• منبع مرجع پایه: Jensen, Introductory Digital Image Processing: Remote Sensing Perspective

• منبع تکمیلی: Longley et al., Geographical Information Systems and Science

• منبع تمرینی: تمرین تحلیل داده‌های مکانی، نقشه‌خوانی و مدل‌سازی شهری

• نکته کاربردی: توانایی تحلیل پراکنش جمعیت، کاربری زمین و روند توسعه شهری با GIS.

۶. زبان تخصصی و استعداد تحصیلی

• منبع مرجع پایه: Kaplan TOEFL Practice, Longman Academic Reading

• منبع تکمیلی: مطالعه مقالات تخصصی شهرسازی و برنامه‌ریزی شهری

• منبع تمرینی: تمرین زمان‌دار درک مطلب، فلش‌کارت واژگان، خلاصه‌نویسی

• نکته کاربردی: خواندن روزانه مقالات کوتاه و تمرین پاسخ‌دهی زمان‌دار بالاترین بازده را دارد.

منابع تمرینی و کار با دفترچه‌های سازمان سنجش

• حل و تحلیل دفترچه‌های سال‌های گذشته رشته شهرسازی

• استخراج تیپ‌های پرتکرار سؤالات و تمرین شبیه‌سازی آزمون تحت زمان

• تحلیل اشتباهات پس از هر شبیه‌ساز و تمرکز بر نقاط ضعف

برنامه مطالعاتی فشرده ۹۰ روزه پیشنهادی

روزهای 1–30: مبانی نظری، طراحی شهری و تحلیل مطالعات موردی، خلاصه‌نویسی و جدول‌سازی.
روزهای 31–60: برنامه‌ریزی و مدیریت شهری، GIS، روش تحقیق و تحلیل داده‌ها.
روزهای 61–80: تست‌زنی مبحثی با دفترچه‌های گذشته، تمرین مدل‌سازی و طراحی، تقویت زبان تخصصی.
روزهای 81–90: شبیه‌ساز کامل آزمون، مرور خلاصه‌ها و رفع اشکال هدفمند.

الگوی هفتگی: پنج روز مطالعه مفهومی، یک روز تست سنگین، یک روز مرور و استراحت فعال. در هر روز ۲۰–۳۰ دقیقه زبان و ۳۰–۶۰ دقیقه تمرین GIS و طراحی بگنجانید.

تکنیک‌های عملی و نکات رتبه‌ساز

• خلاصه‌های یک‌صفحه‌ای برای هر مبحث و مرور فقط آن‌ها در ماه آخر

• «دفتر دلایل خطا» برای ثبت و تحلیل اشتباهات

• ماتریس مقایسه‌ای نظریه‌ها، روش‌ها و تکنیک‌های طراحی شهری

• مرور واژگان در متن و تمرین خلاصه‌نویسی مقالات علمی

جمع‌بندی و چک‌لیست نهایی

• مرور دفترچه‌های سازمان سنجش و تست‌های سال‌های اخیر حداقل سه مرتبه

• مرور صفحات خلاصه و فلش‌کارت‌ها در ۱۴ روز آخر

• انجام حداقل ۲ شبیه‌ساز کامل در ماه آخر و تحلیل دقیق هر اشتباه

• تنظیم خواب، تغذیه و کاهش تمرین فشرده ۲–۳ روز پیش از آزمون