منابع دکتری سراسری نیمه متمرکز بیهوشی و مراقبت های ویژه دامپزشکی

راهنمای جامع منابع آزمون دکتری سراسری بیهوشی و مراقبت‌های ویژه دامپزشکی (۱۴۰۴)

۱. مقدمه و نقشه مسیر مطالعه:

• تمرکز اصلی آزمون: تسلط بر فارماکولوژی بیهوشی (مکانیسم اثر داروها، $ext{MAC}$، $ext{Minimum Alveolar Concentration}$)، مدیریت سیستم‌های حیاتی (قلب و عروق، تنفس، کلیه)، مانیتورینگ پیشرفته (گازهای خونی، $ext{ETCO2}$، فشار خون)، و مدیریت درد حاد و مزمن در گونه‌های مختلف.
• مسیر مطالعه: شروع از اصول پایه فیزیولوژی قلب و تنفس، عبور از داروشناسی بیهوشی استنشاقی و تزریقی، تسلط بر پروتکل‌های $ext{ASA}$ (طبقه‌بندی وضعیت فیزیکی)، و ختم به سناریوهای $ext{CPR}$ ($ext{Cardiopulmonary Resuscitation}$) و مراقبت‌های پس از عمل.

۲. ساختار ۳ لایه منابع:

• لایه اول (پایه فیزیولوژی-فارماکولوژی): فیزیولوژی سیستم عصبی خودکار (سمپاتیک و پاراسمپاتیک) و قلبی-عروقی (برون‌ده قلبی، فشار خون)، فارماکولوژی پایه (فارماکوکینتیک و فارماکودینامیک)، و اصول داروهای پره‌مدیکاسیون ($ext{Pre-medication}$).
• لایه دوم (ابزار و تکنیک): آشنایی با ماشین بیهوشی (ساختار مدارها، تنظیمات ونتیلاتور)، اصول گازهای خونی ($ext{Blood Gas Analysis}$)، و روش‌های $ext{Monitoring}$ پیشرفته (کاتتر شریان ریوی، $ext{CVP}$).
• لایه سوم (کاربردی و تخصصی): پروتکل‌های بیهوشی اختصاصی گونه‌ای (اسب، نشخوارکنندگان، طیور و اگزوتیک)، مدیریت درد منطقه‌ای ($ext{Regional Anesthesia}$)، و پروتکل‌های احیای قلبی-ریوی ($ext{RECOVER Guidelines}$).
• نکته اجرایی: تهیه جدول مقایسه‌ای دقیق برای دوز و اثر داروهای بیهوشی (مثلاً آلفا-۲ آگونیست‌ها، بنزودیازپین‌ها، و مواد استنشاقی) در سگ، اسب، و گاو.

۳. فهرست دروس با نکات کلیدی:

• الف) فارماکولوژی بیهوشی:
• نکات کلیدی: عوامل تعیین‌کننده $ext{MAC}$، مکانیسم اثر تیوپنتال و پروپوفول، عوارض جانبی و مدیریت دیس‌ریتمی‌های قلبی ناشی از داروهای بیهوشی.
• ب) مدیریت تنفس و تهویه:
• نکات کلیدی: تهویه با فشار مثبت ($ext{Positive Pressure Ventilation}$)، محاسبه حجم جاری ($ext{Tidal Volume}$) و فرکانس تنفسی، و تفسیر دقیق $ext{Capnography}$ ($ext{ETCO2}$).
• ج) مدیریت مایعات و الکترولیت‌ها:
• نکات کلیدی: انواع مایعات $ext{IV}$ (کریستالوئید و کلوئید)، مدیریت هایپرکالمی و هیپوکالمی، و تصحیح اختلالات اسید-باز (آلکالوز/اسیدوز متابولیک و تنفسی).
• د) مانیتورینگ پیشرفته و اورژانس‌ها:
• نکات کلیدی: روش‌های اندازه‌گیری فشار خون (تهاجمی و غیرتهاجمی)، پروتکل‌های $ext{CPR}$ (تکنیک‌های فشار سینه و داروها)، و مدیریت شوک (هیپوولمیک، سپتیک، کاردیوژنیک).
• ه) بیهوشی اختصاصی گونه‌ای و مدیریت درد:
• نکات کلیدی: بیهوشی اسب سرپا و درازکش، حساسیت نشخوارکنندگان به نفخ ($ext{Bloat}$) و رگورژیتاسیون، و رژیم‌های دارویی چندمنظوره ($ext{Multimodal Analgesia}$) برای درد پس از عمل.

۴. منابع تمرینی:

• حل مسائل $ext{Fluid Therapy}$ (محاسبه سرعت انفوزیون $ext{IV}$ در سناریوهای مختلف کم‌آبی).
• تحلیل موردی $ext{ECG}$ برای تشخیص دیس‌ریتمی‌های شایع تحت بیهوشی (مثل $ext{VPC}$).

۵. برنامه ۹۰ روزه فازبندی شده:

• فاز اول (روز ۱–۳۰): تسلط بر فیزیولوژی پایه، فارماکولوژی مواد تزریقی و استنشاقی، و اصول $ext{Pre-anesthetic Assessment}$ ($ext{ASA}$).
• فاز دوم (روز ۳۱–۶۰): تمرکز بر مدیریت سیستم تنفسی و قلبی-عروقی، اختلالات اسید-باز و مایعات، و مانیتورینگ پیشرفته.
• فاز سوم (روز ۶۱–۹۰): مرور پروتکل‌های بیهوشی اختصاصی گونه‌ای (اسب، نشخوارکنندگان)، مدیریت درد، و تسلط کامل بر الگوریتم‌های $ext{CPR/ACLS}$.

۶. تکنیک‌های رتبه‌ساز:

• الگوریتم تصمیم‌گیری دارویی: ترسیم فلوچارت انتخاب داروهای $ext{Pre-med}$ و اینداکشن بر اساس طبقه‌بندی $ext{ASA}$ و نوع جراحی.
• نمودار دوز دارو: حفظ و مقایسه دوز داروهای کلیدی در سه گونه اصلی (سگ/گربه، اسب، گاو) و درک تغییرات دوز در بیماران مسن یا با نارسایی کبدی/کلیوی.

۷. چک‌لیست نهایی آمادگی:

• توانایی شرح مدیریت هیپوتانسیون (افت فشار خون) و هیپوکسمی (کاهش اکسیژن خون) تحت بیهوشی.
• درک کامل اثرات داروها بر شاخص‌های همودینامیک ($ext{Cardiac Output, Systemic Vascular Resistance}$).
• تسلط بر تنظیمات ونتیلاتور مکانیکی برای بیماران مختلف و مدیریت وضعیت‌های حاد (مانند ادم ریه).