منابع دکتری سراسری نیمه متمرکز آموزش زبان آلمانی

راهنمای جامع منابع آزمون دکتری سراسری آموزش زبان آلمانی (۱۴۰۴)

۱. مقدمه و نقشه مسیر مطالعه:

• تمرکز اصلی آزمون: تسلط بر سه رکن اصلی: زبان‌شناسی آلمانی (صرف و نحو پیچیده، واج‌شناسی تطبیقی)، روش‌شناسی تدریس زبان آلمانی به عنوان زبان خارجی ($ext{DaF}$)، و تاریخ ادبیات آلمان (از قرون وسطی تا ادبیات معاصر و ادبیات مهاجرت).
• مسیر مطالعه: شروع با مباحث بنیادین زبان‌شناسی آلمانی، تعمیق در چالش‌های تدریس ساختارهای دستوری خاص (مانند حالت‌ها، ساختار جمله دو محوری) و زمان افعال، و سپس بررسی متون کلیدی ادبی به منظور فهم عمیق‌تر زبان.

۲. ساختار ۳ لایه منابع:

• لایه اول (زبان‌شناسی ساختاری و تاریخی): تمرکز بر سیستم صرفی اسم (چهار حالت/Gender)، نظام ترتیب کلمات (Word Order) در جملات اصلی و فرعی، و تحول تاریخی زبان از آلمانی باستان به آلمانی نوین.
• لایه دوم (روش‌شناسی تدریس $ext{DaF}$): شناخت مدل‌های اصلی آموزش زبان (مانند رویکرد ارتباطی، رویکرد مبتنی بر وظیفه)، تکنیک‌های مؤثر برای آموزش ساختارهای دستوری دشوار (مانند حروف اضافه وابسته به حالت) و واژگان تخصصی.
• لایه سوم (ادبیات و نقد): شناخت کامل دوره‌های ادبی (از دوره گوته تا ادبیات پس از جنگ و ادبیات مهاجرت)، و آشنایی با جریان‌های اصلی نقد ادبی آلمانی (مانند مکتب فرانکفورت).
• نکته اجرایی: تهیه ماتریس کاربرد حروف اضافه وابسته به حالت (Wechselpräpositionen) و مقایسه آن با ساختارهای مشابه در زبان فارسی یا انگلیسی برای استخراج نکات آموزشی کلیدی.

۳. فهرست دروس با نکات کلیدی:

• الف) صرف و نحو آلمانی (Morphologie und Syntax):
• نکات کلیدی: تسلط بر کاربرد حالت مفعولی/متممی (Akkusativ/Dativ) در ساختارهای پیچیده، ساختار جملات با افعال جداشدنی (Trennbare Verben)، و کاربرد حروف ربط (Konjunktionen) که ترتیب فعل را تغییر می‌دهند.
• ب) روش‌شناسی آموزش زبان آلمانی ($ext{DaF}$):
• نکات کلیدی: ارزیابی و سنجش مهارت‌های زبانی در چارچوب $ext{CEFR}$ (با تأکید بر سطح $ext{C1/C2}$)، و تکنیک‌های خاص برای آموزش تولید گفتار (Speaking) در سطوح پیشرفته.
• ج) ادبیات آلمان:
• نکات کلیدی: درک مفاهیم کلیدی «Sturm und Drang» و «Weimarer Klassik»؛ تفاوت‌های بنیادین میان «رمان آموزشی» (Bildungsroman) و «رمان روانشناختی» (رویکرد توماس مان).
• د) زبان‌شناسی تاریخی و تطبیقی:
• نکات کلیدی: درک پدیده «Shifting of Consonants» در تاریخ زبان آلمانی و تأثیر آن بر واژگان امروزی.

۴. منابع تمرینی:

• طراحی یک واحد درسی کوتاه (۳ ساعته) با رویکرد $ext{Task-Based Learning}$ برای آموزش کاربرد دقیق حروف اضافه وابسته به حالت در زبان آلمانی.
• تحلیل یک شعر از ریلکه یا گوته از منظر آرایه‌های ادبی و ارائه یک نقد مختصر به زبان آلمانی.

۵. برنامه ۹۰ روزه فازبندی شده:

• فاز اول (روز ۱–۳۰): تمرکز بر زبان‌شناسی ساختاری و تاریخی زبان آلمانی (صرف، نحو و واج‌شناسی).
• فاز دوم (روز ۳۱–۶۰): مطالعه عمیق روش‌شناسی تدریس ($ext{DaF}$)، طراحی آزمون و آشنایی با استانداردهای $ext{CEFR}$.
• فاز سوم (روز ۶۱–۹۰): مطالعه انتقادی ادبیات آلمان (تمرکز بر دوره‌های اصلی و ادبیات پس از ۱۹۴۵) و حل آزمون‌های ترکیبی.

۶. تکنیک‌های رتبه‌ساز:

• جدول تطبیق رویکردهای تدریس: ایجاد جدولی برای مقایسه نقاط قوت و ضعف رویکردهای قدیمی و جدید در آموزش دستور زبان آلمانی.
• نمودار جریان ادبیات: ترسیم نحوه تأثیر ادبیات رمانتیسم بر تفکر فلسفی در قرن نوزدهم (با ذکر نویسندگان کلیدی مانند شیلر و گوته).

۷. چک‌لیست نهایی آمادگی:

• توانایی توضیح کاربرد ساختارهای دستوری پیچیده (مانند جملات مجهول با حالت داتیو) به زبان فارسی یا انگلیسی به عنوان یک زبان خارجی.
• تسلط بر سیر ادبیات آلمان از قرن هجدهم به بعد و توانایی مقایسه دو نویسنده از دو دوره متضاد (مثلاً مقایسه هولدرلین و هاینریش بل).