کنترل بیولوژیک نماتود مولد گره ریشه گوجه فرنگی (Meloidogyne javanica) توسط تلفیق جدایه Trichoderma harzianum BI و اسید سالیسیلیک در گلخانه و بررسی اثر آنها بر القاء فنل کل و فلاونوئید کل در میزبان

چکیده
    گیاهچه‌های گوجه‌فرنگی توسط جدایه آنتاگونیست T. harzianum BI با غلظت 106 اسپور در میلی‌لیتر و اسید سالیسیلیک به عنوان محرک شیمیایی با غلظت پنج میلی مولار به صورت جداگانه و ترکیبی در شرایط گلخانه مایه زنی شدند. ابتدا اثر اسید سالیسیلیک بر رشد جدایه آنتاگونیست بررسی شد و نتایج نشان داد که تمامی غلظت های مورد استفاده اسید سالیسیلیک باعث کاهش معنی دار رشد پرگنه جدایه T. harzianum BI در مقایسه با شاهد شدند. در بررسی اثر اسید سالیسیلیک و جدایه آنتاگونیست بر فاکتورهای بیماریزایی در گیاهان آلوده با نماتود، تیمار با جدایه آنتاگونیست به روش خیساندن خاک به همراه اسید سالیسیلیک به روش اسپری روی برگ ها باعث 92% کاهش در تعداد گال، 65% کاهش در تعداد تود? تخم به ازاء هر گیاه و 95% کاهش در متوسط تعداد تخم های درون هر کیسه تخم در مقایسه با شاهد شد و بهترین اثر را بر کاهش شدت بیماری در شرایط گلخانه نشان داد. در قسمت دوم تحقیق توانایی آنتاگونیست و اسید سالیسیلیک در القاء فنل‌کل و فلاونوئید‌کل در بافت گیاه گوجه فرنگی بررسی شد. میزان فنل‌کل و فلاونوئید‌کل از روز اول تا هشتم پس از مایه زنی با نماتود اندازه‌گیری شد. میزان فنل کل در تیمار اسید سالیسیلیک و قارچ آنتاگونیست با گیاه آلوده به نماتود از روز اول پس از مایه زنی تا روز چهارم افزایش یافت و در این روز به بیشترین مقدار خود یعنی 85/0 میلی گرم در یک گرم بافت ریشه رسید و پس از آن رو به کاهش گذاشت. این تیمار در روزهای دوم، سوم، چهارم و پنجم دارای بیشترین مقدار و دارای اختلاف معنی دار با سایر تیمارها بود. .در روز چهارم میزان فلاونوئید کل در تیمار تلفیقی آنتاگونیست، اسید سالیسیلیک با گیاه آلوده با نماتود در تمامی روزهای نمونه برداری، به ‌جز آخرین روز اختلاف معنی داری با شاهد داشت و مقدار آن در روز سوم به بیشترین حد خود یعنی 5/7 میکرو گرم بر گرم بافت ریشه رسید و پس از آن به تدریج کاهش یافت. نتایج حاصل نشان می دهد که استفاده همزمان از T. harzianum BI و اسید سالیسیلیک سبب القاء ترکیبات دفاعی گیاه و در نتیجه افزایش قابل توجه توان کنترل کنندگی آنها در مقایسه با استفاده مجزای این عوامل شد.