پیش بینی عملکرد گندم با استفاده از ویژگی های خاک به کمک تجزیه به مؤلفه های اصلی

چکیده
    بررسی رابطه بین عملکرد محصول و خصوصیات خاک برای شناسایی و تشخیص علل اساسی تغییرپذیری عملکرد و اجرای مدیریت صحیح مزارع مفید می باشد. این تحقیق، در یک مزرعه گندم تحت مدیریت زارع در شهر سرخنکلاته واقع در 25 کیلومتری شهرستان گرگان، در شمال شرقی ایران انجام شد. نمونه برداری خاک از روی یک شبکه سیستماتیک- آشیانه ای در پلاتی به ابعاد 100 در 180 متر و از عمق 30-0 سانتیمتری خاک (جمعا? 101 نقطه) اندکی پس از کاشت گندم در اواخر پاییز انجام گرفت. نمونه برداری از گندم نیز در پلات یک متر مربع با مرکزیت 101 نقطه نمونه برداری در اواخر خرداد ماه صورت پذیرفت. نتایج آماری نشان داد تمامی متغیرها از توزیع نرمال برخوردار بودند. pH کمترین ضریب تغییرات و عملکرد دانه بیشترین ضریب تغییرات را دارا هستند. برای تجزیه مؤلفه های اصلی هفت مؤلفه در این مطالعه مورد استفاده قرار گرفت. همچنین جهت تفسیر خصوصیات مؤثر بر یک مؤلفه از شاخص معیار انتخاب یا SC استفاده شد. بدین ترتیب بردار ویژه برای هر مؤلفه اصلی بر اساس مقادیر بیشتر از مقدار معیار انتخاب در نظر گرفته شد. نتایج نشان داد متغیرهای حاصلخیزی خاک نظیر فسفر قابل استفاده (847/0)، مواد آلی (810/0)، نیتروژن کل(742/0)، پتاسیم قابل استفاده (727/0) و CEC(725/0) دارای وزنهای بالاتری نسبت به متغیرهای دیگر بوده و بنابراین سهم بیشتری در تغییرپذیری خاک داشته اند. بر این اساس می‌توان گفت تغییرپذیری ناشی از مدیریت عامل مهم تغییرپذیری خصوصیات خاک و عملکرد در مزرعه مورد مطالعه بشمار می رود. نتایج تجزیه به مؤلفه های اصلی بیانگر آن بود که قسمت عمده تغییرپذیری در مزرعه بوسیله فاکتورهای حاصلخیزی ایجاد شده و در مجموع مدلهای رگرسیونی حاصله 57% تغییرپذیری عملکرد کل را توجیه نمودند