پیر از دیدگاه شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی و نیکالای گومیلیوف

چکیده
   انتخاب پیر، برای پیمودن طریق معرفت و دست‌یابی به اسرار الهی، از مسایل اساسی در عرفان و صوفیه به‌حساب می‌آید. از نظر اهل صوفیه سیر و سلوک در مسیر پر فراز و نشیب بدون بهره‌گیری از وجود پیری که خود به مرحلة کمال در طریقت رسیده، امکان‌پذیر نیست. در مقاله سعی شده است به بررسی موضوع پیر از دید عارفان، حافظ شیرازی و گومیلیوف شاعر روس که متأثر از تصوف شرقی است و همچنین به دلایل تأثیرپذیری گومیلیوف از حافظ شیرازی در پذیرش پیر پرداخته شود. شمس‌الدین محمد حافظ شیرازی وجود پیر را برای حل معضلات اسرار آفرینش و تهذیب نفس و همچنین رسیدن به معرفت حق تعالی ضروری می‌داند، گرچه پیر خاصی را در اشعار خود معرفی نمی‌کند. گومیلیوف برای خلق نمایشنامة منظوم «فرزند خدا» از موتیوهای شرقی کمک گرفته است و تحت‌تأثیر تعالیم تصوف اسلامی و نیز اندیشه‌های حافظ، به موضوع پیر و اهمیت آن برای رسیدن به کمال پرداخته است. با بررسی نمایشنامة «فرزند خدا»، به این مطلب پی می‌بریم که گومیلیوف دربارة پیر نقطه‌نظرات مشابهی با اهل تصوف و حافظ دارد. پیر گومیلیوف صاحب «حکمت» و عالم به «اسرار هفت آسمان و عناصر اربعه» از جانب خداوند، برای هدایت سالکان است.