پدرسالاری در بامداد خمار (با تکیه بر نظریات آلتوسر)

چکیده
   مقالة حاضر به موضوع روابط قدرت و چگونگی حفظ آن در رمان بامداد خمار بر اساس نظریات آلتوسر(Althusser) (1990-1918) اندیشمند فرانسوی می‌پردازد. به باور آلتوسر فرایند حفظ قدرت به دو شکل صورت می‌پذیرد. در دورة ما قبل مدرن، حکومت‌ها با توسل به دستگاه‌های سرکوب‌گر (suppressive apparatuses) همچون ارتش، زندان، و ... قدرت خود را حفظ می‌کردند اما، در دورة مدرن شیوة حفظ قدرت، نامحسوس و از طریق دستگاه‌های ایدئولوژیکی (ideological apparatuses) همچون آموزش، ادبیات و... صورت می‌پذیرد. رمان بامداد خمار روایت مسیر هشتاد سالة تغییر جامعة ایرانی از یک جامعة سنتی به مدرن است. به همین دلیل به روشنی می‌توان روند تغییر شیوة حفظ قدرت، از شکل سنتی خشن به شکل نامحسوس و ایدئولوژیک مدرن را در آن دید. مهمترین محمل تجلی قدرت در جامعة ایرانی خانواده و مصداق عینی نمود این قدرت، پدرسالاری است. نوشتة حاضر به بررسی چگونگی حفظ این نمود قدرت (پدر سالاری) در رمان بامداد خمار می‌پردازد. در مقالة حاضر با تکیه بر عناصر داستانی در این رمان استدلال شده است که این رمان پیش از آن که داستانی رمانتیک باشد، روایتی است دربارة روابط قدرت در جامعة ایرانی از دوران سنتی تا دورة مدرن.