پاره‌جمله‌‌ها در زبان فارسی

چکیده
   این مقاله نشان می­دهد که پاره­جمله­­های زبان فارسی از طریق حرکت غیرموضوع باقیمانده و متعاقب آن حذف گروه زمان مشتق می­شوند. شواهدی مانند تطبیق حالت، تأثیرات نظریۀ مرجع­گزینی، و دامنه و ضمایر مقید نشان می­دهند که ­پاره­جمله­های زبان فارسی حاصل عملکرد قاعدۀ حذفند. اما پیش از عملکرد این قاعده، پاره­جمله­­ها از طریق حرکت غیرموضوع از جایگاه حذف خارج می­شوند و به حاشیۀ چپ جمله منتقل می­شوند. شواهدی مانند ابقای حرف اضافه و افعال مرکب وجود حرکت در پاره­جمله­­ها را تأیید می­کنند. جواز حذف در ­پاره جمله­ها نیز از سوی مشخصۀ حذف صادر می­شود که در هستۀ کانون قرار دارد. همچنین، داده­های مربوط به ­پاره­جمله­ها و جزیره­ها در زبان فارسی نشان می­دهند که پاره­جمله­­ها قادر به خروج از جزیره­های گوناگون هستند و این بدان معناست که پاره­جمله­­های زبان فارسی حساس به جزیره نیستند. جهت تبیین این ویژگی پاره­جمله­­های زبان فارسی، از نظریۀ جزیره­های صورت آوایی بهره می­گیریم و  این دیدگاه را مطرح می­کنیم که در اثر حذف گروه زمان در پاره­جمله­­ها تمام  تخطی­های صورت گرفته از جزیره محو می­شوند و جمله از ساقط شدن نجات می­یابد. از این­رو، نیازی به قائل شدن به وجود یک لایۀ اضافی در حاشیۀ چپ و حرکت بدون انگیزه و سبب نیست.