واکنش عملکرد، اجزای عملکرد و شاخص‌های مقاومت به تنش در ارقام گندم نان و دوروم به تنش خشکی پس از گلدهی

چکیده
    عملکرد دانه گندم در اغلب مناطق زراعی ایران در نتیجه بروز تنش خشکی پس از گلدهی کاهش می‌یابد. به منظور بررسی اثر تنش خشکی آخر فصل بر ارقام گندم آزمایشی به صورت کرت‌های خرد شده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز در سال زراعی 89-1388 انجام شد، عامل اصلی رژیم آبی (آبیاری تا انتهای فصل رشد و قطع آبیاری در مرحله گلدهی) و عامل فرعی پانزده رقم مختلف گندم شامل ده رقم گندم نان و پنج رقم گندم دوروم بود . نتایج نشان داد که تنش خشکی بعد از گلدهی باعث کاهش معنی‌دار عملکرد بیولوژیک، عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله، وزن هزار دانه و شاخص برداشت می شود. بیشترین میزان عملکرد دانه در شرایط با و بدون تنش خشکی آخر فصل به ترتیب در ارقام مغان2 و شیرودی مشاهده شد. از بین شاخص‌های مقاومت به تنش سه شاخص میانگین بهره‌وری(MP)، میانگین هندسی بهره‌وری(GMP) و شاخص تحمل تنش(STI) همبستگی مثبت و معنی‌داری با عملکرد در شرایط تنش و بدون تنش نشان دادند و به نظر می‌رسد شاخص‌های مناسبی برای شناسایی ارقام گندم مقاوم به تنش خشکی آخر فصل باشند. در این آزمایش ارقام مغان2 و عدل پتانسیل عملکرد زیادتر و مقاومت نسبی بیشتری نسبت به تنش خشکی آخر فصل نشان دادند.