هندسه مقدس در طبیعت و معماری ایرانی

چکیده
در شکل‌های مختلف موجود در طبیعت نسبت‌های معینی را می‌توان مشاهده کرد. این نسبت‌های هندسی تابع اصول انتزاعی و فراطبیعی با اعتقاد بر مقدس بودن موضوع خود و دارای یک زبان نمادین با ویژگی‌های روحانی دانسته شده‌اند، از این رو آن ها را هندسه مقدس نامیده‌اند. تقدس هندسه قسمتی از یک دیدگاه کلی‌تر است که تمدن بشری در دوران باستان را دارای یک منشاء روحانی و عبادی می‌دانسته است. بنا بر این، تاریخ هندسه مقدس به قرن‌ها قبل باز می‌گردد. در جهان سنتی، هندسه از سایر علوم چهارگانه فیثاغورسی، یعنی حساب، موسیقی و نجوم، تفکیک‌ناپذیر بود. معماری که با هندسه پیوندی نزدیک دارد، خالق اماکن مقدس در طول هزاره‌ها بوده است و انسان سعی کرده است به وسیله آن نوعی تجلی آسمانی را برای خود فراهم آورد. معماری ایرانی همیشه بر زیبایی تأکید داشته است و ایرانیان سعی کرده‌اند در ابعاد ساختمان‌ها، تناسب‌هایی را به کار گیرند که بازتاب رابطه‌های کیهانی و نسبت زرین باشند. در این مقاله کوشش شده است تا این روابط در پدیده‌های طبیعی و بناها معرفی و تحلیل شود.