میزان تغییرات ترکیبات ثانویه تحت ‌تنش خشکی در نهال‌‌های بلوط برودار، دارمازو و وی‌ول

چکیده
   تولید ترکیبات ثانویه در برابر تنش‌های محیطی به‌عنوان سدی دفاعی است. این موارد عمدتاً ترکیبات فنولی از‌جمله اسیدهای فنولی، تانن‌‌ها و لیگنین هستند. در تحقیق حاضر، سه گونة بلوط زاگرس (برودار، دارمازو و وی‌ول) تحت تنش خشکی آزمایش شد. برای این منظور، نهال‌ها بدون اینکه در گلدان مطالعه‌ای انجام شود و در شرایط کاملاً یکسان و در فضای باز کاشته شدند. سپس، زمانی‌که نهال‌‌ها چهارماهه بودند، آبیاری قطع شد تا خاک گلدان‌‌ها به‌تدریج به ظرفیت مزرعه‌‌ای 70% (تیمار ضعیف)، 50% (تیمار متوسط) و 30% (تیمار شدید) طی پانزده‌روز رسیدند. پس از برداشت نهال‌ها در هر مرحله از آزمایش، ذی‌‌تودة کل و میزان ترکیبات ثانویة مختلف (فنول کل، تانن کل، تانن متراکم) برگ نهال‌ها اندازه‌‌گیری شدند. نتایج نشان داد که تنش خشکی، میزان ذی‌‌توده را به‌‌طور معنی‌‌داری کاهش داد. نتایج ترکیبات ثانویة مختلف در گونه‌‌های مختلف نیز نشان داد که تنها تانن کل گونة بلوط ایرانی در معرض تنش خشکی ضعیف با کنترل تفاوت معنی‌داری داشت. همچنین در تنش خشکی شدید نیز تانن متراکم و فنول کل نسبت به کنترل در هر سه‌گونه تغییر افزایشی غیرمعنی‌دار داشت؛ اما میزان تانن کل تحت‌ تنش خشکی شدید نسبت به کنترل تنها در گونة برودار به‌طور قابل‌توجهی بیشتر بود. همچنین درصد زنده‌‌مانی گونة برودار نیز از دو گونة دیگر بالاتر بود؛ بنابراین، به‌‌نظر می‌‌رسد که یکی از مکانیسم‌‌های مؤثر در مقاومت به خشکی افزایش میزان تانن کل باشد که در گونة برودار مشاهده شد و سبب حفظ زنده‌‌مانی بالاتر در این گونه شد.