مطالعه تنوع ذخایر توارثی عدس با منشأ اقلیمی گرم و خشک ایران

چکیده
  در این تحقیق تنوع ژنتیکی 178 نمونه عدس (Lens Culinaris Medik) عمدتاً با منشاء مناطق اقلیمی گرم کشور همراه با لاین‌های امیدبخش، توده‌های بومی اردبیل و خلخال به عنوان لاین‌های شاهد در سال 1388 مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش به صورت مشاهده‌ای و بدون تکرار یعنی در قالب آزمایش طرح آگمنت در مزرعه تحقیقاتی بانک ژن گیاهی ملی ایران در کرج اجرا شد. نتایج بررسی تنوع صفات با استفاده از آمار توصیفی نشان داد که به ترتیب صفات تعداد غلاف در گیاه، تعداد دانه در بوته و وزن صد دانه دارای بیشترین ضریب تغییرات فنوتیپی بوده و از تنوع بالایی در جمعیت برخوردار بودند. بر اساس شاخص شانون نسبی رنگ زمینه پوسته و شدت ریزش غلاف از تنوع بالایی برخوردار بودند. نتایج حاصل از محاسبه ضرایب همبستگی ساده و دوبه‌دو صفات نشان داد که بین صفات عملکرد تک بوته، تعداد غلاف در گیاه و عملکرد غلاف خشک همبستگی مثبت و معنی‌داری وجود داشت و این صفات بیشترین تأثیر را روی عملکرد بذر تک بوته داشتند. نتایج تجزیه به عامل‌ها نشان داد که در مجموع دو عامل مستقل مجموعاً 25/79 درصد از کل تغییرات صفات مورد ارزیابی را توجیه نمودند. تجزیه خوشه‌ای مواد ژنتیکی مورد مطالعه را در 4 گروه قرار داد. متراکم‌ترین خوشه از نظر صفات کمی و کیفی خوشه اول با تعداد 67 نمونه و بیشترین فاصله ژنتیکی در خوشه دوم با مقدار 66/26 برآورد گردید.