مدل سیاره‌ای قطب‌الدین شیرازی در اختیارات مظفری

چکیده
قطب‌الدین شیرازی از منجمان صاحب نظریه در حوزه مدل‌های غیر بطلمیوسی است. بعد از آن که مدل سیاره‌ای قطب‌الدین برای سیارات خارجی، با مطالعاتی در دو کتاب نهایة الإدراک فی درایة الأفلاک و التحفة الشاهیة معرفی شد، مورخان علم متوجه شدند که این مدل در واقع از آنِ منجم دیگر مکتب مراغه، مؤیدالدین عُرضی، است. بنا بر این، مدل سیاره‌ای قطب‌الدین برای سیارات خارجی تا به امروز ناشناخته مانده بود. مدل سیاره‌ای قطب‌الدین برای سیارات خارجی، در کتاب اختیارات مظفری با وضوح بیشتری عرضه شده، که در این مقاله معرفی می‌شود. البته این مدل بر خلاف دیگر مدل‌های غیربطلمیوسی مکتب مراغه، دارای اشکالات رصدی است، چرا که در این مدل، مرکز تدویر در فاصله نسبتاً زیادی از مرکز تدویر بطلمیوس در نظر گرفته می‌شود و در نتیجه فاصله مشاهدات رصدی و مقادیر محاسبه شده قابل چشم‌پوشی نیست.