عوامل مؤثر در انتقال ژن گزارشگر uidA با استفاده از اگروباکتری به گیاه کاهو (Lactuca sativa L.)

چکیده
   گیاه کاهو با توجه به نوع مصرف و وزن تازه آن از پتانسیل مطلوب به عنوان یک بیوراکتور جهت تولید پروتئین‌های نوترکیب و واکسن‌های خوراکی برخوردار است. پیش نیاز نیل به این هدف، بهینه‌سازی مسیر کشت بافت و انتقال ژن به این گیاه است. برای بهینه‌سازی انتقال ژن با کمک اگروباکتری (Agrobacterium tumefaciens) به کاهو از ناقل دو تایی pBI121 که دارای ژن گزارشگر gus تحت کنترل پیشبرنده CaMV 35S و ژن گزینشگر npt II با پیشبرنده NOS استفاده شد. در آزمایش اول دو رقم گیاه کاهو (TN-96-41، TN-96-39) و دو سویه اگروباکتری (LBA4404 و C58) با تراکم های (OD600nM) 4/0 و 6/0 و سه سطح 0، 100 و 150 ?M/L استوسرنگان و سه زمان تلقیح 2، 4 و 7 دقیقه و با سه تکرار در قالب طرح فاکتوریل به کار گرفته شد. نتایج نشان داد که رقم TN-96-39 و سویه باکتری LBA4404 برای عمل تراریختی مناسب‌تر بودند. در تیمار غلظت‌های مختلف اگروباکتری و سطوح مختلف استوسیرنگان تفاوت معنی‌داری مشاهده نشد. زمان تلقیح 2 دقیقه نسبت به دو سطح دیگرتلقیح، نتایج بهتری را نشان داد. با توجه به نتایج بدست آمده از آزمایشات فوق، آزمایش دیگری با رقم TN-96-39 و سویه باکتری LBA4404 و تلقیح به مدت 2 دقیقه بر روی لپه‌های سه روزه و برگ‌های یک ماهه و جوانه‌های برگی جدا شده از سطح جنین‌های سوماتیکی در قالب یک طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که جوانه‌های برگی و لپه‌ها برای عمل انتقال ژن مناسب می‌باشند که به ترتیب 23% و 19% ریزنمونه‌ها بر روی محیط انتخابی قادر به رشد بودند. ارزیابی حضور ژن‌های gus و npt II در گیاهان تراریخته در نسل‌های T0 و T1 از طریق PCR و آزمون بیان ژن gus نشان داد که حداقل یک نسخه از ژن gus در ژنوم گیاه جا گرفته و بیان یافته است.