صدای زنانه در ادبیات معاصر ایران

چکیده
   این مقاله ادبیات را با تمام الزامات ادبی خود به‏عنوان، روایتی از زبان در نظر می‏گیرد و دو نسل از نویسندگان را با توجه به متغیر جنسیت تحلیل می‏کند. در این مقاله با استفاده از روش تحلیل گفتمان و وارد کردن گویه‏های ادبیت مکتب فرمالیسم، 2جفت متن ادبی در فاصله‏40 ساله بررسی شده‏اند تا ویژگی‏های جنسیتی و ادبی‏شان استخراج شود. این رساله به این مساله پرداخته که ویژگی‏های آثار زنان و مردان در حیطه‏هایی چون میزان حرکت در معیارهای ادبیات متن، خروج از واژگان خارج از زبان معیار مانند بکارگیری واژگان قدیمی، واژگان بومی، آفرینش واژگان جدید و یا نزدیکی به جریان‏های مرکزی زبان و فرهنگ مانند استفاده از اصطلاحات و ضرب المثل‏ها در دو نسل از نویسندگان چگونه است. این مطالعه نشان می‏دهد که در متون مورد بررسی، مردان بیشتر از زنان به جریان‏های ادبی‏سازی متن نزدیک نشده‏اند ولی این کار را به شیوه متفاوتی از زنان انجام داده‏اند؛ مردان بیشتر از زنان به دشوارنویسی روی آورده‏اند، در حالی که متون زنان در عین حفظ‏کردن معیارهای ادبیت، روان‏تر هستند. این نکته نیز گفتنی است که حرکت دو نسل از نویسندگان در طول زمان در جهت نزدیکی به یکدیگر بوده است. یعنی نویسنده مرد نسبت به نویسنده هم جنس خود در نسل پیشین از قواعد دشوارنویسی فاصله گرفته و نویسنده زن نیز نسبت به نویسنده هم جنس نسل پیش‏ خود از روان‏نویسی دور شده است. در حیطه واژگانی در دو نسل، زنان بیشتر به واژگان زبان منطقه‏ای و بومی و مردان بیشتر به واژگان زبان معیار وفادار مانده اند. در زمینه خلق واژگان جدید تفاوتی در دو جنس دیده‏ نشد. در زمینه به‏کارگیری دشواژه‏ها، نسل دوم، کمتر از نسل پیشین خود از این واژگان استفاده کرده، گرچه موضوعات این دشواژه‏ها با یکدیگر متفاوت است. در مجموع می‏توان چنین نتیجه گرفت که نویسندگان زن و مرد درطول زمان از ویژگی‏های افراطی‏تر نسل پیشین خود فاصله گرفته و در جهت مشترکی حرکت می‏کنند، هرچند که نقطه شروعشان متفاوت است.