شناسایی نشانگرهای مورفولوژیک مرتبط با مقاومت به خشکی در بادام (Prunus dulcis Mill

چکیده
   به منظور تعیین نشانگرهای مورفولوژیک جهت غربالگری ژنوتیپ‌های بادام در برنامه های اصلاحی آینده، اثر تنش خشکی بر روی دانهال‌های حاصل از بذور شش رقم بادام با ژنوتیپ مشخص (از نظرتلخی وشیرینی) مطالعه شد. ژنوتیپ ها شامل هموزیگوت شیرین (بیوت)، هموزیگوت تلخ (ژنوتیپ تلخ) و هتروزیگوت شیرین (شاهرود 18، شاهرود 12، شاهرود 21 و سفید) و تیمارها شامل آبیاری کامل MPa33/.- = s? و تنش خشکی MPa8/1-= s? به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با 2 فاکتور آبیاری، 6 فاکتور ژنوتیپ و 3 تکرار بودند. صفات مورفولوژیک و فیزیولوژیک مانند پتانسیل آب برگ (w?) و مقدار نسبی آب برگ(RWC)، فلورسنس کلروفیل، تراکم و اندازه روزنه ها، وزن خشک اندامها و مقدار نیتروژن برگ و ریشه اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که درجه مقاومت به خشکی در بین ژنوتیپ‌ها متفاوت بود. صفات مورفولوژیک برگ نسبت به صفات ریشه و شاخه به تنهایی با تنش خشکی همبستگی بهتری داشتند. تجزیه صفات مورفولوژیک برگ و روابط آبی گیاه نشان داد که ژنوتیپ‌های مختلف استراتژی های مختلفی را در مواجهه با تنش خشکی به کار می‌برند. همه ژنوتیپ‌ها قادر به حفظ برگها در شرایط تنش بودند، هر چند برگ‌های جدید اندازه کوچک‌تری از شاهد داشتند. اندازه برگ، رشد شاخه‌ها، وزن خشک شاخه‌ها، وزن خشک برگ‌ها وتراکم روزنه‌ها معیارمناسبی برای تشخیص مقاومت به خشکی در بادام نیستند. نسبت وزن خشک ریشه به سطح برگ (RDW /LA) در ژنوتیپ سفید با افزایش تنش افزایش یافت در حالی که این ژنوتیپ نسبت به تنش خشکی مقاومت بیشتری از بقیه نشان داد. سطح ویژه برگ (SLA) واندازه روزنه ها در ژنوتیپ بیوت از بقیه کمتر بود در حالی که این ژنوتیپ نسبت به تنش خشکی حساسیت بیشتری داشت.