سینتیک تغییرات فسفر قابل جذب خاک در حضور کمپوست زباله شهری در تعدادی از خاک‌های ایران

چکیده
   این مطالعه با هدف بررسی سینتیک تغییرات فسفر قابل جذب خاک تحت تیمار کمپوست زبالة شهری، کود شیمیایی، و مخلوط این دو در دو سطح 1 و 2 درصد در هشت نمونة خاک آهکی و در یک دورة زمانی 0 تا 3600 ساعت در شرایط اینکوبیشن (رطوبت FC و دمای^0C25) انجام شد. نتایج نشان داد با افزایش زمان مقدار فسفر قابل استخراج به روش اولسن در هر دو سطح 1 و 2 درصد در تیمار کود شیمیایی کاهش و در تیمار کمپوست زبالة شهری افزایش می‌یابد. شش مدل ریاضی (الوویچ ساده‌شده، تابع توانی، دیفیوژن پارابولیکی، مرتبة صفر، مرتبة اول، و مرتبة دوم) به منظور توصیف سینتیک تبدیل فسفر قابل جذب به فسفر غیر قابل جذب بررسی و ارزیابی شد. مقایسة مدل‌ها نشان داد، با توجه به ضریب تشخیص و خطای معیار تخمین، معادلة مرتبة دوم بهترین معادله جهت توصیف سینتیک تغییرات فسفر قابل جذب در همة تیمارهاست. همچنین نتایج نشان داد، با افزایش کربنات کلسیم معادل سرعت تبدیل فسفر، فسفر قابل جذب به فسفر غیر قابل جذب در تیمار کود شیمیایی و تبدیل فسفر غیر قابل جذب به فسفر قابل جذب در تیمار کمپوست زبالة شهری افزایش می‌یابد.