سینتیک آزاد شدن پتاسیم غیر تبادلی در خاکها با استفاده از روش تترافنیل بران سدیم

چکیده
    سرعت آزاد شدن پتاسیم غیرتبادلی از خاکها تاثیر عمده ای بر دینامیک پتاسیم و قابلیت استفاده آن برای گیاهان در طول فصل رشد دارد. در این بررسی سینتیک آزاد شدن پتاسیم غیر تبادلی بوسیله محلول تترافنیل بران سدیم در دوازده خاک انتخابی از مناطق مختلف تحت کشت گندم مورد مطالعه قرار گرفته و قابلیت معادله های مختلف سینتیکی( مرتبه صفر، مرتبه اول، مرتبه دوم، الوویچ ساده شده، دیفیوژن پارابولیکی و تابع توانی) برای توصیف این فرآیند مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که آزاد شدن پتاسیم در ابتدا سریع بوده و با یک واکنش کند ادامه می‌یابد. تقریبا 80 درصد آزاد شدن پتاسیم در همان 48 ساعت اول واکنش اتقاق افتاد. درخاکهای مختلف، نسبت پتاسیم آزاد شده به پتاسیم کل در طول هشت روز واکنش با NaBPh4، دامنه ای بین 8/12% تا 8/55% را داشت. همبستگی معنی داری (001/0 < p ، 78/0=r2) بین پتاسیم استخراج شده بوسیله NaBPh4 در 5 دقیقه و پتاسیم استخراج شده با استات آمونیم یک مولار وجود داشت. آزاد شدن پتاسیم در بیشتر خاکها بعد از96 ساعت تقریبا کامل شد و مقایسه ضرایب تعیین (r2) و خطای معیار تخمین (SE) نشان داد که معادله تابع توانی، دیفیوژن پارابولیکی و الوویچ ساده شده بخوبی آزاد شدن پتاسیم غیر تبادلی را توصیف می کنند(r2 از 951/0 تا 000/1). درخاکهایی که آزاد شدن پتاسیم در آنها بعد از 192 ساعت تقریباً کامل شده بود، شاخص سرعت بدست آمده از حاصلضرب دو پارامتر معادله تابع توانی رابطه خیلی خوبی با پتاسیم ایلایتی(r2=0.99) داشت. برازش معادله دیفیوژن پارابولیکی بر داده ها باعث تفکیک دو رابطه خطی با شیب مجزا گردید که می تواند بیانگر وجود دو سرعت متفاوت برای دیفیوژن پتاسیم باشد.