«زیتون انگشتری»، «آسمان‌سُر»، «حسّ گوشایی»: مطالعه‌ای موردی از ابداعات واژگانی

چکیده
    کودکان در روند فراگیری زبان مادری، وقتی برای مفهومی واژه‌ای یاد نگرفته‌اند یا واژة فراگرفته شده را به خاطر نمی‌آورند گاهی خودشان برای آن مفهوم واژه میسازند. مطالعة حاضر به بررسی مواردی چند از این واژه‌سازیها در سنین پیش از دبستان میپردازد. داده‌های زبانی مورد مطالعه شامل شصت واژه تولید شده توسط دختری فارسی زبان است که از سن دو سال و شش ماهگی تا پنج سالگی او جمع‌آوری شده است. نوواژه‌های او واج نویسی شد و از نظر فرآیند‌های ساخت‌واژی مورد بررسی قرار گرفت. واژه‌های او در مجموع با هفت فرآیند صرفی زبان فارسی ساخته شده‌اند. مقولة دستوری که بیشترین واژه ها برای آن ساخته شد صفت بود و پربسامدترین فرآیندی که در ساخت این شصت واژه استفاده شد ترکیب بود اما اولین فرآیندی که کودک از آن برای ساخت واژه‌های جدید استفاده کرد، اشتقاق با پسوند «- ی» بود. این مشاهده برخلاف یافته‌های کلارک است که به موجب آن، زایاترین فرآیند اولین فرآیندی است که کودک در ابداع واژه از آن بهره‌ میبرد.