دلایل اصلی پیدایش موشّح در اندلس

چکیده
موشّح، نوع خاصی از شعر است که در قرن سوم هجری در اندلس(اسپانیای کنونی) به وجود آمد و در پیدایش اوّلین سراینده، اندلسی بودن و حتی در تعریف آن مباحث فراوانی وجود دارد. بسیاری از محقّقین دربارة علّت پیدایش موشّح، اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند. با این وجود، امور زیر را در کتاب‌های قدیم و جدید عامل پیدایش آن دانسته‌اند؛ آواز اسپانیای قدیم، اشعار ملّی و عامی، اشعار تروبادورها (troubadours)، وجود مسمّط، مخمّس و رباعی عربی و تفنن عروضی. عده‌ای دیگر، تأثیر مناطق جغرافیایی اندلس، حکومت اشرافی حاکم و اختلاط نژادهای مختلف بعد از فتح مسلمانان را عامل پیدایش موشّح می‌دانند. البته بعضی دیگر، آوازهای یهودیان، زنان جلیقیّه و زریاب را نیز از عوامل پیدایش موشّح قلمداد کرده‌اند. این مقاله در پی آن است که درستی یا نادرستیِ دلایل فوق را بررسی و حدود تأثیر برخی از آنها را مشخص کند و در پایان نیز دلایل اصلی پیدایش موشّح در اندلس را برشمرد.