خشکیدگی برگ درختان خرما ناشی از قارچ Nattrassia mangiferae در استان کرمان

چکیده
    طی سال‌های 1381 تا 1383 باغات خرمای متعددی در جنوب استان کرمان مورد بازدید قرار گرفت. علائم بیماری خشکیدگی برگ درختان خرما بصورت نوارهای قهوه‌ای روشن که از انتهای نوک برگ شروع و بطرف دمبرگ در حال توسعه بودند مشاهده گردید. جهت تشخیص عامل بیماری، بافت‌های آلوده ابتدا با هیپوکلریت سدیم (%05/0) ضدعفونی سطحی و سپس روی محیط کشت سیب‌زمینی، دکستروز – آگار (PDA) کشت گردیدند. قارچ‌های جدا شده به روش نوک ریسه خالص شدند. روی محیط کشت PDA، پرگنه قارچ بصورت پنبه‌ای، ابتدا بیرنگ و سپس به رنگ قهوه‌ای تیره مشاهده شد. آرتروکنیدیوم‌های قارچ عموماً تک سلولی و کروی تا بیضوی شکل بودند. پیکنیدیوم به ندرت در محیط کشت تشکیل گردید ولی روی گیاه میزبان به وفور مشاهده شد. جهت آزمون بیماری‌زایی، پس از ضدعفونی سطحی بافت رگبرگ اصلی برگ خرما با الکل 70%، لایه سطحی رگبرگ اصلی و هم‌چنین دم خوشه اصلی با تیغ سترون برداشته شد، سه تا چهار دیسک میسلیومی از پرگنه هفت روزه قارچ زیر لایه اپیدرم گذاشته و لایه به حالت اول برگردانده و با پنبه مرطوب پوشانده و بوسیله نوار پارافیلم ثابت نگه داشته شد. شاهد با محیط کشت PDA عاری از قارچ مایه‌زنی شد.پنج تا هفت روز پس از مایه‌زنی، زخم‌های قهوه‌ای نکروتیک ظاهر شدند. روی گیاه شاهد هیچ گونه علائمی مشاهده نشد. قارچ مایه‌زنی شده مجدداً از بافت‌های آلوده جداسازی گردید. براساس صفات مورفولوژیکی ذکر شده در بالا و آزمون بیماری‌زایی و ارسال نمونه‌ها به بخش تحقیقات رستنی‌های گیاهی، مؤسسه تحقیقات گیاهپزشکی کشور، قارچ عامل بیماری بعنوان Nattrassia mangiferae شناسایی گردید. این اولین گزارش از خشکیدگی برگ درختان خرما روی ارقام برهی، کبکاب، مضافتی و زاهدی در ایران می‌باشد.