حساب نزد اهل نجوم: رساله‌ای در حساب شصت‌گانی

چکیده
نوشته‌ای که در اینجا ویرایش و به زبان امروزی شرح شده، رساله‌ای با عنوان «‎حساب اهل تنجیم» از یک مجموعۀ دست‌نویس قدیمی است که در کتابخانۀ ملّی کشور بوسنی و هرزگوین نگهداری می‌شود. در آخر این رساله عباراتی نوشته شده که با استناد به آن ها می‌توان دریافت که اصل کتابی که این رساله بخشی از آن بوده است از آثار ملا علی قوشچی است و زبان اصل اثر‎ نیز فارسی است. این رساله درواقع خلاصه‌ای از مقالۀ دوم آن کتاب است که شخصی به نام نصراللّه النصیر بنصیر‎ (؟) ملقّب به ‎واقف الخلخالی‎ برگزیده و حاجی عثمان بن حاجی عمر آن را استنساخ کرده است. در این رساله که شامل شش باب به پیروی از رساله‌های مشهور حساب است به موضوعاتی نظیر روش نوشتن اعداد، تعیین مرتبۀ ارقام آن ها، روش‌های جمع و تفریق، ضرب، تقسیم و جذر گرفتن در دستگاه شصتگانی پرداخته شده است و به کاربرد آن ها در دانش نجوم نیز اشاره شده است.