تنوع ریختی گل و دانه گرده در جمعیت‌های نمدار جنگل‌های هیرکانی

چکیده
   به منظور آگاهی از سطح تنوع ژنتیکی، ریخت‌‌شناسی گل و دانه گرده درختان نمدار، هشت رویشگاه در سطح جنگل‏های هیرکانی مورد ارزیابی قرار گرفت. از هر رویشگاه، 6 تا 15 پایه به فواصل حداقل 100 متر از یکدیگر انتخاب، و نمونه گل از آن‌ها تهیه شد. نتایج حاکی از تفاوت معنی‌دار عرض برگه گل‌‌آذین و پایک میوه در بین جمعیت‌های مختلف بود، در حالی که دمگل، طول برگه گل‌‌آذین و طول دم برگه گل‌‌‌آذین تفاوت معنی‌دار با یکدیگر نشان ندادند. طول دم گل‌‌آذین در جمعیت‌های واقع در ارتفاعات پایین‌تر از 1200 متر از سطح دریا بلندتر از جمعیت‌های ارتفاعات بالاتر از 1500 متر از سطح دریا است. علاوه بر این، دو نوع خامه شامل کرک‌‌دار و بدون کرک در رویشگاه‌های مورد مطالعه شناسایی شد. دانه گرده نمدار از نظر شکل در طبقه تقریبا کروی و از نظر اندازه در گروه متوسط قرار گرفت. به استثنای جمعیت اسالم که در برخی از پایه‌های آن، حدود 25 درصد گرده‌ها چهار حفره‌ای بودند در سایر جمعیت‌های مورد مطالعه، دانه‌های گرده دارای سه حفره بودند. آرایش سطح دانه گرده در برخی از جمعیت‌ها به ویژه جمعیت‌های‌ بندبن و دلیر (بالای 2000 متر از سطح دریا) به دلیل وجود رگه‌هایی در سطح آن کاملا متفاوت با سایر جمعیت‌ها بود. همچنین تنها، در رویشگاه بندبن کرک‌های ستاره‌ای بسیار پراکنده روی برگه گل‌‌آذین درختان این رویشگاه مشاهده شد.