تعیین دامنۀ وابستگی فضایی ریسک سیستماتیک عملکرد گندم دیم در ایران: کاربرد الگوهای خودرگرسیون فضایی

چکیده
    هدف از مطالعۀ حاضر، تبیین الگوی وابستگی فضایی ریسک سیستماتیک عملکرد گندم دیم در ایران با بهره‌گیری از الگوهای خودرگرسیون فضایی است. به این منظور، مناطق همسایه بر اساس روش مجاورت مثلث‌بندی دلانی[1] مشخص و میزان همبستگی فضایی بین عملکرد گندم دیم در این مناطق در قالب الگوهای خودرگرسیون فضایی اندازه‌گیری شد. به‌علاوه نقش متغیرهای اقلیمی دما و باران در توضیح بیشتر تغییرات عملکرد گندم دیم مشخص شد. نتایج نشان داد ریسک عملکرد گندم دیم در کشور ماهیت سیستماتیک دارد و مجموعۀ قابل توجهی از شهرستان‌های تولیدکنندۀ این محصول را در بر می‌گیرد. همچنین شدت همبستگی فضایی بین مناطق همسایه متفاوت است. گفتنی است تغییرات متغیرهای باران و دما در ایجاد این همبستگی نقش دارند؛ به طوری که در سال‌هایی که شدت تغییرات باران و یا دما بیشتر است، همبستگی بروز تغییرات در تولید این محصول نیز افزایش می‌یابد. اطلاعات این تحقیق می‌تواند در تدوین پرتفوی بیمه‌ای بخش کشاورزی استفاده شود و ریسک بیمه‌گر را کاهش دهد.