تحلیل آماری عملکرد دانه و صفات وابسته به آن در لاین‌های امیدبخش تریتیکاله تحت تأثیر تاریخ کاشت

چکیده
   به‌منظور تعیین مناسب‌ترین تاریخ کاشت لاین‌های امیدبخش تریتیکاله، این تحقیق به‌صورت آزمایش کرت‌های خردشده در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی خوزستان در دو سال زراعی  90-1389 و 91-1390 اجرا ‌شد. عامـل اصلی چهـار تاریخ کـاشت (از پنجم آبـان به‌فـاصلۀ 15روز) و عـامـل فـرعی شامل چهار لاین امیـدبخش تریتیکاله بود. نتایج نشان داد که اثر سال برای روز تا ظهور سنبله و رسیدگی فیزیولوژیکی، عملکرد بیولوژیکی، عملکرد دانه، تعداد دانه در سنبله و سرعت رشد دانه معنادار بود. اثر متقابل تاریخ کاشت×لاین، فقط برای شاخص برداشت، و اثر تاریخ کاشت فقط بر تعداد سنبله در متر مربع معنادار بود. تفاوت لاین­ها از نظر روز تا ظهور سنبله، شاخص برداشت، وزن هزاردانه، تعداد سنبله در متر مربع، تعداد دانه در سنبله و دورۀ رشد دانه معنا‌دار بود. بیشترین عملکرد دانه با 6268 کیلوگرم در هکتار در تاریخ کاشت بیستم آبان به‌دست آمد. همبستگی عملکرد دانه به‌جز سرعت پرشدن دانه، با کلیۀ صفات مثبت و معنا‌دار بود. عملکرد دانه با تأخیر در تاریخ کاشت نسبت به محدودۀ زمانی مذکور، عمدتاً به‌دلیل کوتاه شدن دورۀ پر شدن دانه کاهش یافت. با توجه به تابع تعریف پلی‌نومیال تغییرات عملکرد دانه به‌عنوان تابعی از تغییرات تاریخ کاشت، 26 آبان به‌عنوان نقطۀ بهینۀ تاریخ کاشت تعیین شد.