تجزیه ژنتیکی صفات رشد در بز کرکی رائینی با استفاده از مدل حیوانی چند متغیره

چکیده
     تجزیه ژنتیکی صفات رشد در بز کرکی رائینی شامل وزن بدن در زمان تولد، سه ماهگی، شش ماهگی، نه ماهگی و یک سالگی با استفاده از 11923 رکورد وزن بدن در سنین ذکر شده مربوط به 4117 حیوان انجام شد. این حیوانات فرزندان 206 پدر و 1402 مادر بودند. رکوردهای مورد استفاده از ایستگاه پرورش و اصلاح نژاد بز کرکی رائینی واقع در شهرستان بافت از استان کرمان و طی 15 سال از 1370 تا 1385 جمع‌آوری گردیدند. در این تحقیق اهمیت اثرات تصادفی اضافی شامل اثرات ژنتیکی مادری، کوواریانس بین اثرات ژنتیکی افزایشی و اثرات ژنتیکی مادری و اثرات محیط دائمی مادری مورد بررسی قرار گرفت. براین اساس اضافه کردن اثرات ژنتیکی مادری در مدل تجزیه ژنتیکی وزن بدن در زمان تولد، سه ماهگی، شش ماهگی و نه ماهگی مهم تشخیص داده شد. وراثت‎پذیری مادری این صفات به ترتیب 17/0، 08/0، 09/0 و 09/0 تخمین زده شد. نتایج این تحقیق همچنین نشان می‎دهد برای وزن یکسالگی فقط اثرات محیط دائمی مادری به عنوان یک اثر تصادفی اضافی مهم می‎باشد. این نتایج با استفاده از مدل حیوانی یک متغیره بدست آمد. مؤلفه‎های (کو)واریانس برای کلیه سنین مورد بررسی با استفاده از یک مدل حیوانی چند متغیره برآورد گردیدند. بر این اساس وراثت‎پذیری مستقیم صفات رشد از تولد تا نه ماهگی (وزن یک سالگی به علت محدودیت کم بودن تعداد رکورد و ساختار نامناسب آنها از مدل چند متغیره حذف گردید) به ترتیب 05/0±26/0، 04/0±30/0، 05/0±33/0 و 05/0±30/0 برآورد گردید. بنابراین با انجام انتخاب می‌توان این صفات را از نظر ژنتیکی بهبود بخشید. همبستگی ژنتیکی بین وزن‌های مختلف مثبت و زیاد برآورد گردید (66/0 تا 96/0). بنابراین انتخاب برای هرکدام از این سنین موجب افزایش وزن در سایر سنین نیز می‎گردد. مقدار همبستگی ژنتیکی بین وزن سه ماهگی و وزن بدن در سنین بعدی 92/0 تا 95/0 برآورد گردید. بنابراین وزن سه ماهگی (از شیرگیری) می‌تواند به عنوان یک ملاک انتخاب مناسب به منظور بهبود ژنتیکی وزن بدن در بز کرکی رائینی مورد استفاده قرار گیرد.