تاثیر پیری بذر و باکتری‌های محرک رشد بر ظهور گیاهچه و عملکرد دو رقم لوبیا قرمز (Phaseolus vulgaris L.)

چکیده
    کاربرد باکتری‌های محرک رشد و بذر با کیفیت به عنوان نهاده‌های کشاورزی مطلوب، در تولید پایدار محصولات زراعی نقش مهمی را ایفا می‌کنند. به‌منظور بررسی تأثیر کاربرد باکتری‌های محرک رشد بر سبز شدن و استقرار گیاهچه بذرهای پیر شده دو رقم لوبیا قرمز در شرایط مزرعه، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل 4 سطح مختلف پیری تسریع شده بذر (شاهد، 2 روز پیری، 4 روز پیری و 6 روز پیری در دمای 41 درجه سلسیوس در رطوبت 95 درصد)، کاربرد باکتری‌های محرک رشد گیاه در 4 سطح ]شاهد، Azospirillum lipoferum (strain of)، Azotobacter chroococcum (strain 5) و Pseudomonas putida (strain 41) [ و دو رقم لوبیا قرمز (اختر و صیاد) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر متقابل رقم×پیری×باکتری در سطح احتمال پنج درصد بر صفات سرعت ظهور گیاهچه و درصد نهایی ظهور گیاهچه و در سطح احتمال یک درصد بر صفات شاخص بنیه گیاهچه، وزن صد‌دانه و تعداد غلاف در بوته معنی‌دار بود. تاثیر باکتری بر عملکرد دانه در سطح احتمال پنج درصد و اثر متقابل رقم×پیری بر صفات شاخص ظهور گیاهچه، متوسط زمان ظهور گیاهچه، عملکرد دانه و عملکرد زیستی در سطح احتمال یک درصد معنی‌دار شد. همچنین اثر متقابل پیری×باکتری در سطح احتمال پنج درصد روی شاخص ظهور گیاهچه معنی‌دار بود. صفات سرعت ظهور گیاهچه، درصد نهایی ظهور گیاهچه و عملکرد دانه با اعمال تیماری پیری کاهش یافت که این کاهش در رقم اختر نسبت به رقم صیاد شدیدتر بود. بیشترین مقدار شاخص ظهور گیاهچه و شاخص وزنی بنیه گیاهچه در تلقیح با سودوموناس پوتیدا به دست آمد. تلقیح بذر با باکتری‌های ازتوباکتر کروکوکوم و سودوموناس پوتیدا نیز عملکرد را نسبت به تیمار شاهد افزایش معنی‌داری داد. به طور کلی پیری بذر سبب کاهش قدرت سبز شدن گیاهچه در مزرعه و عملکرد گردید اما استفاده از باکتری‌های محرک رشد نظیر سودوموناس پوتیدا و ازتوباکتر کروکوکوم می‌تواند در استقرار بهتر گیاهچه و افزایش عملکرد لوبیا مفید واقع شود.