تاثیر سطوح مختلف تنش خشکی و نیتروژن بر عملکرد و اجزاء عملکرد دو ژنوتیپ لوبیا قرمز

چکیده
    به منظور بررسی اثر تنش خشکی و سطوح مختلف نیتروژن بر عملکرد و اجزاء عملکرد دو ژنوتیپ لوبیا قرمز(Phaseolus vulgaris)، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار در مزرعه پژوهشی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران (کرج) در سال زراعی 1389 اجرا گردید. تنش خشکی به عنوان فاکتور اصلی در سه سطح آبیاری نرمال (60 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر)، تنش خفیف و شدید خشکی پس از مرحله 4 برگی (به ترتیب 90 و 120 میلی‌متر تبخیر از تشتک تبخیر) اعمال گردید. سطوح مختلف کود نیتروژن در چهار سطح صفر، 50، 100 و 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار و دو ژنوتیپ لوبیا (رقم اختر و لاین D81083) نیز به عنوان فاکتور فرعی به صورت فاکتوریل در نظر گرفته شدند. نتایج آزمایش نشان داد که تنش خشکی به طور معنی‌داری سبب کاهش تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف، وزن صد دانه، عملکرد دانه، عملکرد بیولوژیک، شاخص برداشت و ارتفاع بوته گردید. اما میزان پروتئین دانه را افزایش داد. اعمال کود نیتروژن نیز به جز تعداد دانه در غلاف و شاخص برداشت سایر صفات را به طور معنی‌داری تحت تاثیر قرار داد و سبب افزایش مقادیر آنها گردید. دو ژنوتیپ مورد مطالعه لوبیا قرمز در صفات مختلف به جز در تعداد دانه در غلاف و پروتئین دانه با هم اختلاف معنی‌دار داشتند. در بررسی اثر متقابل تنش خشکی×ژنوتیپ، در آبیاری نرمال لاین D81083 و در تنش شدید خشکی رقم اختر به ترتیب بیشترین و کمترین عملکرد دانه را تولید کردند. همچنین اثر متقابل تنش خشکی×کود نیتروژن بر عملکرد دانه نشان داد که تیمار 150 کیلوگرم نیتروژن در هکتار در آبیاری نرمال بیشترین و تیمار بدون مصرف کود (شاهد) در شرایط تنش شدید کم‌آبی کمترین عملکرد را دارا بودند.