تأمّلی در شاخصه های قصه در قرآن

چکیده
قصه، در عرصة فرهنگ و انتقال مفاهیم انسانی قدمتی کهن دارد و سازگارترین فرم کلامی با ذهن بشر است. از همین روی دامنة مخاطبانش وسیع­ تر و قدرت نفوذش بیشتر است. گرچه زبان اصلی قرآن، زبان دین و هدایت معنوی است، امّا در کامل‌ترین وجه خود از شیوة داستان سرایی برای ابلاغ پیام خویش بهره برده است. این مقاله کوشیده است با استفاده از آثاری که تاکنون در زمینة قصه ­های قرآن نگارش یافته است، وجوه امتیاز و تفاوت قصص قرآنی را با قصه­ های بشری به اختصار بررسی کند و در عناوین چهاردهگانة: «درستی گزاره­ ها، واقعی بودن داستان، فشردگی گفت­گوها، گزینشی و انتخاب گرایانه، شکسته شدن وحدت زمانی، پردازش پایه پایه، گره افکنی و مبهم گویی، تکرار و مکررگویی، گفت­گوهای میان قصه ­ای، داستان در داستان، تنوّع و تفنّن در داستان پردازی، طرح ناگهانی قصه، پرده پوشی و عفیف گویی و حضور حداقلی زن در قصه­ های قرآنی»، تنظیم کرده و بدست دهد. پیش از آن، نیز به تبارشناسی کوتاهی از واژة قصه و ساختار اختصاصی قصص قرآنی اشارت رفته است.