تأثیر سیاست‌های تجاری بر فرسایش خاک در ایران: یارانه یا مالیات؟

چکیده
    سیاست‌های کلان اقتصادی‌ تغییراتی را در کارکرد نظام زراعی ایجاد می‌کنند که این تغییرات یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر فرسایش خاک است. تغییر قیمت‌های نسبی و تأثیر بالقوة آنها بر فرسایش خاک، از راه تغییری که در الگوهای استفاده از زمین و فعالیت‌های کشاورزی ایجاد می‌کنند، به سیاست‌های اتخاذ شده ارتباط می‌یابند. یکی از اهداف اصلی تحقیق حاضر، تأکید بر جریان سیاست‌های تجاری از طریق بازارهای داخلی، به عنوان مجرای ارتباطی زمین‌های شیبدار و غیرشیبدار، در تعیین الگوی سیاستی بهینه است. در پژوهش حاضر برای بررسی آثار سیاست‌های تجاری بر فرسایش خاک در ایران، از الگویی در چارچوب رهیافت تعادل عمومی استفاده شده است. نتایج نشان می‌دهد که سیاست کاهش 10 درصدی تعرفه محصولات صنعتی یا آزادسازی تجاری ـ که به طور مستقیم به زمین‌های شیبدار ارتباط نمی‌یابد ـ فرسایش خاک را بیشتر از سیاست مستقیم یارانه 10 درصدی به صادرات محصولات باغی کاهش می‌دهد. با این وجود، به نظر می‌رسد که سیاست یارانه به صادرات محصولات باغی از جهت تأثیر بر تولید ملی واقعی بر سیاست کاهش تعرفه محصولات صنعتی برتری داشته باشد.