تأثیر سطوح گوناگون ویتامین C بر میزان تخم‌گذاری ملکه و پروتئین بدن زنبوران کارگر در کلنی‌های زنبور عسل (Apis mellifera L.)

چکیده
   نقش ویتامین‏ها در تغذیۀ زنبور عسل به‌ویژه در مواقعی که تغذیۀ کمکی با شکر یا جایگزین‏های گرده مطرح می‏گردد اهمیت دارد. به همین منظور تأثیرات سطوح گوناگون ویتامین C بر میزان تخم‌گذاری ملکه و پروتئین بدن زنبوران کارگر مورد پژوهش قرار گرفت. در این آزمایش کلنی‏های استفاده‌شده ازنظر جمعیت (5 قاب) و ملکۀ همسن، یکسان‌سازی شدند و همراه با شربت شکر(1:1) در سه سطح 2000، 4000، و 6000 میلی‏گرم ویتامین C در هر کیلوگرم شربت و گروه شاهد که فقط شربت شکر مصرف می‏‌کردند، مقایسه شدند. عملیات صحرایی در مدت 60 روز از دهم اردیبهشت‌ماه تا دهم تیرماه (45 روز تغذیه با شربت ویتامینه و 15 روز بعد از مصرف ) انجام گرفت. میزان تخم‌گذاری ملکه با استفاده از کادر تقسیم‌شده به مربع‏هایی با ابعاد 5×5 سانتی‏متر و پروتئین بدن براساس درصد وزن بدن اندازه‏گیری شد. نتایج آنالیز آماری نشان داد که بین تیمارها ازنظر میزان تخم‌گذاری تفاوت معنی‏داری وجود داشت (05/0p<). بیشترین میزان تخم‌گذاری ملکه مربوط به تیمار 2000 میلی‏گرم در کیلوگرم شربت (9049 سانتی‏متر مربع) بود و کمترین میزان تخم‌گذاری را تیمار شاهد (4848 سانتی‏متر مربع) داشت. بررسی میانگین درصد پروتئین بدن زنبوران کارگر تغذیه‌شده با سطوح گوناگون ویتامین C نشان داد که تیمارها با یکدیگر تفاوت معنی‏داری داشتند (05/0p<). بالاترین درصد پروتئین بدن در تیمار 2000 میلی‏گرم ویتامین C در کیلوگرم شربت (45/57 درصد ) بود و کمترین میزان را تیمار 4000 میلی‌گرم ویتامین در کیلوگرم شربت (50/47 درصد ) داشت.
 با توجه به نتایج به‌دست‌آمده می‏توان گفت افزودن 2000 میلی‏گرم ویتامینC  در کیلوگرم به تغذیۀ بهاره (شربت 50 درصد شکر) سبب افزایش تخم‌گذاری ملکه و پروتئین بدن زنبوران کارگر می‏گردد.