تأثیر اندازه باران بر باران‌ربایی توده کاج تهران در منطقه نیمه‌خشک (مطالعه موردی: پارک چیتگر)

چکیده
   باران‌ربایی جزء مهم تعادل آبی جنگل‌کاری‌ها در مناطق نیمه‌خشک محسوب می‌شود. این مطالعه با هدف اندازه‌گیری میزان باران‌ربایی طی فصول مختلف در توده جنگل‌کاری‌شده کاج تهران (Pinus eldarica Medw.) و تأثیر اندازه باران بر آن واقع در پارک جنگلی چیتگر تهران انجام شد. میانگین سالیانه بارندگی و درجه حرارت منطقه مورد مطالعه به ترتیب 6/267 میلی‌متر و 2/17 درجه سانتی‌گراد می‌باشد. میزان بارندگی در هر بارش با استفاده از شش عدد جمع‌آوری کننده که در یک فضای باز مجاور توده نصب شده بودند، اندازه‌گیری گردید. برای اندازه‌گیری میزان تاج‌بارش، تعداد 45 جمع‌آوری کننده در زیر توده به‌طور تصادفی نصب گردید و اندازه‌گیری‌ها از مهر 1388 تا اردیبهشت 1389 انجام شد. از 30 بارندگی اندازه‌گیری شده با مجموع عمق 8/164 میلی‌متر، 2/61 میلی‌متر آن (به طور میانگین 4/61 درصد از بارندگی در هر بارش) به باران‌ربایی اختصاص یافت. در این مدت، در فصل پاییز، زمستان و بهار (تا اواسط اردیبهشت) به ترتیب 11، 10 و 9 مورد باران با اندازه تجمعی 6/43، 6/72 و 6/48 میلی‌متر ثبت شد که از این مقادیر متوسط باران‌ربایی به ترتیب 8/65، 1/55 و 9/62 درصد از بارندگی برآورد شد. نتایج این مطالعه، روابط قوی بین باران‌ربایی و اندازه باران را نشان داد به طوری که با افزایش اندازه باران، سهم باران ربایی یا نسبت باران‌ربایی به بارندگی در هر بارش، کاهش نشان می‌دهد. باران‌ربایی بخش قابل توجهی از بارندگی در هر بارش را در توده جنگل‌کاری شده کاج تهران به‌ خود اختصاص می‌دهد و از آنجاییکه آب عامل محدود کننده استقرار و رشد جنگل ...