به‌گزینی ژنوتیپ‏ های گندم نان برای ارزش نانوایی با استفاده از نشانگرهای STS-PCR

چکیده
    ارزش نانوایی در گندم‏های هگزاپلوئید، صفت بسیار پیچیده‏ای در برنامة اصلاحی گندم است. زیرواحدهای گلوتنین با وزن مولکولی بالا نقش مؤثری در استحکام گلوتن و کشش‏پذیری خمیر دارند. مکان ژنی Glu-1 رمزکنندة این زیرواحدهاست که بر روی بازوی بلند کروموزوم‏های گروه یک قرار دارد. در این پژوهش از نشانگرهای DNA مبتنی بر PCR در به‏گزینی کیفی ارقام گندم استفاده شد. دو زوج آلل Glu-D1یعنی 1Dx5-1Dy10 و 1Dx2-1Dy12 به‌ترتیب همبستگی شدیدی با قوت و ضعف ارزش نانوایی دارند و زیرواحد 1Bx7 در مکان ژنی Glu-B1 که معمولاً با یکی از آلل‏های 1By8 یا 1By9 پیوسته است با افزایش الاستیسیتة خمیر، ارزش نانوایی متوسط تا خوب دارد. نشانگرهای اختصاصی DNA به طول 450، 576، 612، 2373، 527، 669 جفت‌بازی به‌ترتیب برای آلل‏های پروتئینی 1Dx5، 1Dy10، 1Dy12، 1By8،1Bx7 و 1Dy9 تأیید شدند. در این پژوهش پتانسیل استفاده از نشانگرهای DNA جهت غربال ژنوتیپ‏های گندم از نظر ارزش نانوایی در مرحلة گیاهچه‏ای معرفی شد.