بررسی کشت مخلوط نواری سورگوم علوفه ای با لوبیا چشم بلبلی و سویا

چکیده
  به منظور بررسی اثر الگوهای کشت مخلوط نواری لگوم‌ها (لوبیا چشم بلبلی و سویا) بر عملکرد کمی وکیفی سورگوم علوفه ای، آزمایشی در مزرعه تحقیقاتی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران در سال 1384 انجام شد. آزمایش به صورت طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار انجام گردید. نسبت های مختلف کاشت عبارت از کشت های خالص سورگوم (SSS)، لوبیا چشم بلبلی (CCC) و سویا (GGG) هر کدام در12 ردیف، کشت‌های مخلوط نواری 4 ردیف سویا، 4 ردیف سورگوم و 4 ردیف لوبیا چشم بلبلی (CSG); مخلوط 4 ردیف سویا، 4 ردیف سورگوم و 4 ردیف سویا (GSG); مخلوط 4 ردیف لوبیا چشم بلبلی، 4 ردیف سورگوم و 4 ردیف لوبیا چشم بلبلی (CSC); مخلوط 4 ردیف سویا و 8 ردیف سورگوم (GSS); و بالاخره مخلوط 4 ردیف لوبیا چشم بلبلی و 8 ردیف سورگوم (CSS)بودند. نتایج حاصل نشان داد که الگو های کشت مخلوط نواری بطور معنی داری (P?0.05)، سبب افزایش وزن علوفه خشک سورگوم و همچنین افزایش عملکرد دانه لگوم ها می شود. بیشترین عملکرد علوفه خشک سورگوم (22079 کیلوگرم در هکتار) در کشت خالص سورگوم (SSS) و کمترین آن (10469 کیلوگرم در هکتار) در الگوی کشت مخلوط نواری هر سه گیاه (CSG) بدست آمد. بیشترین عملکرد دانه لگوم‌ها نیز در کشت خالص آنها (CCC یا GGG) مشاهده شد. اثر الگو های مخلوط نواری بر صفات کیفی علوفه سورگوم نیز معنی دار گردید (P?0.05). بیشترین درصد قابلیت هضم علوفه سورگوم (71%) به ترتیب در الگوهای مخلوط نواری CSS و GSS، پروتئین خام در الگوی مخلوط CSG (2/15%) و فیبر خام (1/48%)در کشت خالص سورگوم (SSS) بدست آمد. با توجه به افزایش 30-8 درصدی مجموع عملکرد علوفه خشک سورگوم و عملکرد دانه لگوم ها در الگوی مخلوط هر سه گیاه (CSG) نسبت به سایر الگوهای مخلوط نواری و همچنین کیفیت بالاتر علوفه سورگوم در الگوهای مخلوط CSS،GSS و CSG نسبت به کشت خالص آنها می توان نتیجه گرفت که جایگزین کردن این دو لگوم (سویا و لوبیا چشم بلبلی) در طرفین ردیف های کشت سورگوم (نسبت کاشت 4:4:4)، ضمن افزایش تنوع و کاهش رقابت گیاهان، برتری بیولوژیک الگوی کشت مخلوط نواری (با نسبت برابری زمین = 25/1) را نسبت به کشت خالص سورگوم علوفه ای از لحاظ کمی و کیفی موجب می‌شود.