بررسی عملکرد و اجزای عملکرد دانه در ژنوتیپ های امید بخش گندم نان تحت شرایط آبیاری نرمال و تنش خشکی آخر فصل

چکیده
   به منظور مطالعه میزان تحمل ژنوتیپ ها نسبت به تنش خشکی آخر فصل، 20 ژنوتیپ امیـدبخش گنـدم نان زمستانه و بینابین در سال زراعی 81-1380 از لحاظ چهار صفت عملکرد دانه (YLD)، شاخص برداشت (HI)، تعداد دانه در سنبله (GNS) و وزن هزار دانه (TKW) در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در کرج، اردبیل، اراک و همدان تحت دو شرایط آبیاری نرمال و قطع آبیاری پس از مرحله گلدهی مورد بررسی قرار گرفتند. براساس نتایج تجزیه واریانس مرکب تیمار آبیاری، ژنوتیپ و اثر متقابل ژنوتیپ × مکان تاثیر معنی‌داری برروی عملکرد دانه، شاخص برداشت، تعداد دانه در سنبله و وزن هزاردانه داشتند. مقایسه ژنوتیپ‌ها با استفاده از شاخص‌های TOL، SSI، MP، GMP و STI نشان داد که ژنوتیپ شماره 20(1-27-6275/Cf1770/5/Gds/4/Anza/3/Pi/Nar//Hys) از لحاظ عملکرد دانـه مطلوب‌تر و متحمل‌تر از بقیه ژنوتیپ ها می‌باشد. در صفت شاخص برداشت ژنوتیپ شماره 13(Darunk) ، و در صفت تعداد دانه در سنبله و وزن هزار دانه هم ژنوتیپ شماره 6 (1-60-1//Emu”s”/Tjb84/3/1-12638) نسبت به سایر ژنوتیپ ها وضعیت بهتری داشته و در شرایط تنش متحمل‌تر بودند. نتیجه‌گیری کلی از بررسی شـاخص ها نیز مـوید برتری شاخص های MP، STI و GMP در مقایسه با دو شاخص TOL و SSI بود زیراکه سه شاخص یادشده فوق تقریباً در تمامی صفات قادر به گزینش ژنوتیپ‌هایی شدند که علاوه بر متحمل بودن در شرایط تنش از میانگین عملکرد مطلوبی نیز برخوردار بودند.