بررسی سیتوژنتیکی ژنوتیپ‌های حاصل از تلاقی‌های برگشتی پنبه‌های بومی سمنان و شهرضا با گونۀ Gossypium arboreum

چکیده
   تحقیق حاضر به‌منظور مطالعۀ رفتار کروموزوم‌ها در میوز دو گونۀ G. herbaceum (بومی ایران)، گونۀ G. arboreum و هیبرید حاصل از تلاقی دو گونه و ژنوتیپ‌‌های حاصل از نتایج بک‌کراس‌ چهارم آن‌ها انجام شد. ارقام مورد استفاده در این تحقیق عبارت بودند از بومی سمنان و بومی شهرضا (G. herbaceum) و رقم VTDL (G. arboreum). نتایج مطالعات رفتار کروموزومی نشان داد که در هیبرید F₁ کوادری‌والان‌های مجاور و متناوب با فراوانی نسبتاً بالایی تشکیل شدند. در جمعیت‌های حاصل از نتایج بک‌کراس‌ چهارم نیز کوادری‌والان با فراوانی پایینی تشکیل شده بود. علاوه‌برآن، ‌ناهنجاری‌های دیگر مانند وجود یونی‌والان، تری‌والان و چنددسته‌شدن کروموزوم‌ها در متافاز 2 و آنافاز 2 نیز مشاهده شد که به دنبال آن انحراف از حالت تتراد مشاهده شد. بک‌کراس‌‌های متوالی سبب کاهش این ‌ناهنجاری‌ها شده اند؛ به‌طوری‌که‌ درصد بیشتر بوته‌های مورد مطالعه رفتار میوزی نرمالی داشتند. ازآن‌جا‌که اصلاح همۀ صفات به‌طورهمزمان و به‌خصوص از طریق تلاقی‌های دور در یک مرحله امکان‌پذیر نیست، دسترسی به نتایج به‌دست‌آمده می‌تواند در مراحل اولیۀ اصلاح ارقام بومی ایران بزرگ‌ترین گام باشد.