بررسی خصوصیات جوانه‌زنی و خسارت مکانیکی وارده به بذر سویا در زمان فرآوری تحت آزمون‌های جوانه‌زنی استاندارد، هدایت الکتریکی و پیری‌زودرس

چکیده
    به ‌منظور بررسی خصوصیات جوانه‌زنی و خسارت مکانیکی وارد‌شده به بذرهای سویا در زمان فرآوری پژوهشی براساس یک آزمایش فاکتوریل 3×6 با 18 تیمار بر مبنای طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان مازندران (ساری)، در سال 89ـ1388، انجام‌ شد؛ عامل اول، مراحل مختلف فرآوری بذر شامل 6 مرحله: قبل از بوجاری، بعد از بالابر، بعد از پیش بوجاری، بعد از بوجاری، بعد از خشک‌کردن و بعد از بسته‌بندی و عامل دوم، 3 رقم سویا شامل: تلار، ساری و رقم 033 بود. نتایج نشان داد که رقم 033 بیشترین درصد جوانه‌زنی در آزمون جوانه‌زنی استاندارد (5/83 درصد)، بیشترین درصد جوانه‌زنی در آزمون پیری‌زودرس(6/71 درصد)، بیشترین شاخص بنیة‌ گیاهچه (76/12) و کمترین میزان هدایت الکتریکی (73/41 میکروزیمنس بر سانتی‌متر بر گرم) را دارا بود. همچنین، مشخص شد رقم تلار بیشترین درصد بذرهای با پوستة ترک‌خورده (38/10 درصد) را داشت. اثر مراحل مختلف بوجاری بر تمام صفات بررسی‌شده، معنی‌دار بود. به‌نحوی‌ که کمترین درصد جوانه‌زنی (36/78 درصد)، بیشترین درصد بذرهای شکسته (72/16 درصد) و بیشترین درصد بذرهای با پوستة ترک‌خورده (55/13 درصد) در مرحلة بعد از بالابر ایجاد شد. اثر متقابل رقم×مراحل مختلف بوجاری بر صفات مورد بررسی معنی‌دار نبود، ولی مقایسة میانگین‌ها نشان‌داد که بیشترین درصد جوانه‌زنی (9/86 درصد) در رقم033 بعد از مرحلة خشک‌کن و کمترین آن (8/77 درصد) در رقم تلار بعد از مرحلة بالابر حاصل شد.