بررسی تنوع ژنتیکی لاین ‏های تریتی پایروم، تریتیکاله و گندم با استفاده از نشانگرهای RAPD و ISJ

چکیده
    گیاهان ساخت دست بشر و گونه‌های وحشی گیاهان زراعی به عنوان منابع ژنتیکی با ارزش محسوب می‌شوند. به منظور بررسی تنوع ژنتیکی لاین‌های تریتی پایروم، تریتیکاله و گندم، DNA ژنومی این سه آمفی پلوئید، به همراه گندم دوروم و علف شور ساحل با استفاده از 32 آغازگر تصادفی و 22 آغازگر نیمه تصادفی تکثیر شد. 10 آغازگر تصادفی و 8 آغازگر نیمه تصادفی که توانستند باندهای واضح، چند شکل و تکرارپذیر تولید کنند، برای ساخت ماتریس تشابه و نمودار درختی بر اساس ضریب تشابه جاکارد و الگوریتم UPGMA مورد استفاده قرار گرفتند. ضرایب تشابه برای آغازگرهای تصادفی، نیمه تصادفی و ترکیب آنها به ترتیب در دامنه‌های 55/0-01/0، 63/0-02/0 و 53/0-04/0 قرار داشت که حاکی از دامنه وسیع تنوع ژنتیکی در این سه آمفی پلوئید، گندم دوروم و علف شور ساحل بود. برای ترکیب آغازگرهای تصادفی و نیمه‌تصادفی متوسط میزان تشابه ژنتیکی لاین‏های تریتیکاله، تریتی پایروم و علف شور ساحل 179/ 0، لاین‏های تریتی پایروم و ارقام اصلاح شده گندم 194/0 و ارقام اصلاح شده گندم و لاین‏های تریتیکاله 161/0 بود. رقم تتراپلویید گندم استوارد بیشترین فاصله ژنتیکی را با لاین تریتیکاله 4103 داشت. لاین‏های تریتیکاله 4103 و 4116 بیشترین تشابه ژنتیکی را داشتند. لاین La(4B)4D/b تریتی پایروم بیشترین تشابه ژنتیکی را با گندم رقم چینی بهاره داشت. لاین‏های تریتی پایروم St/b و Cr/b بیشترین تشابه ژنتیکی را با والد پدری شان (علف شور ساحل) داشتند. آغازگرهای نیمه تصادفی نسبت به تصادفی و ترکیب آغازگرهای تصادفی و نیمه تصادفی نسبت به تک تک آنها در برآورد تنوع ژنتیکی از کارایی بیشتری برخوردار بودند.