بررسی تنوع ژنتیکی لاین‌های گلرنگ از طریق صفات زراعی و نشانگرهای مولکولی RAPD

چکیده
    وجود تنوع ژنتیکی از ضروریات اجرای برنامه‌‌های اصلاحی بوده و تعیین میزان این تنوع لازمه استفاده بهینه از منابع ژنتیکی می‌باشد. جهت بررسی تنوع ژنتیکی گلرنگ، 20 لاین (14 لاین ایرانی و 6 لاین خارجی) با استفاده از نشانگر مولکولی RAPD و نیز صفات زراعی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در سال زراعی 87-86 مورد بررسی قرار گرفت. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که لاین ها در همه صفات زراعی به جز تعداد طبق در بوته تفاوت معنی‌داری داشتند. صفات ارتفاع بوته، تعداد طبق در بوته و درصد سبز بیشترین همبستگی مثبت را با عملکرد دانه نشان داده و در تجزیه علّیت نیز بیشترین اثر مستقیم و مثبت را بر عملکرد دانه دارا بودند، به طوریکه این صفات در مجموع 43% از کل تغییرات عملکرد دانه را توجیه نمودند. تعداد 20 آغازگر در بررسی تنوع ژنتیکی گلرنگ با استفاده از نشانگر RAPD استفاده شد که 12 آغازگر توانستند نوارهای چند شکلی ایجاد نمایند. در مجموع تعداد 104 نوار چند شکل و با میانگین 7/8 نوار برای هر آغازگر بدست آمد. در تجزیه ‌‌خوشه‌ای بر اساس صفات زراعی و داده‌های مولکولی، لاین‌ها به چهار گروه تقسیم‌بندی شدند. مقایسه گروه‌بندی‌ها بر اساس صفات زراعی و مولکولی تشابه اندکی (7/7%) را نشان د‌اد. نتایج این مطالعه بیانگر کارآمدی نشانگرهای RAPD در بررسی تنوع ژنتیکی میان لاین‌های مورد مطالعه گلرنگ می‌باشد که وجود این تنوع ژنتیکی می‌تواند در برنامه‌های به‌نژادی گلرنگ در دیم‌زارهای ایران مورد بهره‌برداری قرار گیرد.