بررسی تنوع ژنتیکی جدایه‌های Ascochyta rabiei، عامل برق‌زدگی نخود در استان لرستان با استفاده از نشانگر SSR

چکیده
    بیماری برق‌زدگی با عامل Ascochyta rabiei یکی از مخرب‌ترین بیماری‌های نخود است. در این تحقیق، با هدف مطالعۀ ساختار ژنتیکی قارچ عامل بیماری، نمونه‌برداری به‌صورت تصادفی از مزارع هشت منطقۀ مختلف استان لرستان (ازنا، الشتر، بروجرد، پلدختر، چگنی، خرم‌آباد، کوهدشت و نورآباد) صورت گرفت. پس از کشت نمونه‌ها روی محیط کشت اختصاصی آرد نخود، دکستروز و آگار، جدایه‌های قارچی با روش نوک هیف خالص‌سازی شد و تعداد 53 جدایۀ خالص به‌دست آمد. تنوع ژنتیکی جمعیت قارچ با نشانگر توالی تکراری ساده و با استفاده از پنج جفت آغازگر اختصاصی ارزیابی شد. تعیین تشابه جدایه با استفاده از ضریب شباهت دایس و روش الگوریتم UPGMA انجام گرفت. تجزیۀ خوشه‌ای داده‌ها نشان داد که جدایه‌ها در فاصلۀ ژنتیکی برابر با سطح تشابه 3/0 درصد در 9 گروه ژنوتیپی مشخص قرار می‌گیرند. آنالیز PCOA داده‌ها با استفاده از ماتریس تشابه جاکارد در نرم‌افزار NTSYS صورت گرفت و طبق نتایج، از بین 53 مؤلفۀ به‌دست‌آمده، 15 مؤلفه دارای مقادیر ویژۀ بزرگ‌تر از 1 بودند و 49/90 درصد تنوع موجود را توجیه کردند. آنالیز واریانس مولکولی (AMOVA) نشان داد که بیشترین مقدار تنوع ژنتیکی (96درصد) در داخل جمعیت توزیع شده بود و تنوع ژنتیکی بین جدایه‌های مختلف 4 درصد تعیین گردید. نتایج این تحقیق نشان می‌دهد که بین جدایه‌های جمع‌آوری‌شده از مناطق مختلف استان تنوع ژنتیکی زیادی وجود دارد.