بررسی تنوع ژنتیکی تعدادی از ژنوتیپ‌های نر و مادۀ پسته (Pistacia vera L.) با استفاده از نشانگر مولکولی RAPD

چکیده  
    به منظور مطالعۀ تنوع ژنتیکی برخی از ژنوتیپ‌های نر پسته، تعداد 16 ژنوتیپ نر و 8 ژنوتیپ مادۀ پسته از مؤسسۀ تحقیقات پستۀ ایران (IPRI) انتخاب شدند. 12 آغازگر مورد استفاده، مجموعاً 65 قطعه DNA را تکثیر کردند که از بین آن‌ها تعداد 48 قطعه چندشکل و 17 قطعه یک‌شکل بودند. تجزیۀ خوشه‌ای براساس ماتریس تشابه و ضریب تشابه جاکارد و به‌روش UPGMA، ژنوتیپ‌های پستۀ مورد مطالعه را در فاصله تشابه 49/0 در پنج گروه اصلی قرار داد. بررسی تنوع ژنتیکی ژنوتیپ‌های نر پسته با استفاده از نشانگر RAPD وضعیت ژنتیکی آن‎ها را مشخص کرد، به‎طوری‎که ارقام ماده به خوبی از ژنوتیپ‌های نر تفکیک شدند و به‌نظر می‌رسد ژنوتیپ نر MO₁₂ به‌دلیل تشابه ژنتیکی کمتر با ارقام مادۀ مورد مطالعه می‌تواند گرده‌دهندۀ مناسبی برای این ارقام باشد که لازم است در این زمینه  از طریق گرده‌افشانی کنترل‌شده پژوهش‌هایی انجام شود. نتایج این پژوهش نشان داد که ژنوتیپ‌های نر پستۀ مورد بررسی تنوع ژنتیکی بالاتری از ژنوتیپ‌های ماده دارند که دلیل آن پیوندنزدن ژنوتیپ‌های نر موجود در باغ‌های پسته است که باعث ایجاد تنوع وسیع‌تری در ژنوتیپ‌های نر در مقایسه‌ با ارقام ماده شده است.