بررسی و تحلیل مقدماتی ترجمهء فارسی زیج شستکه

چکیده
مقاله حاضر حاوی ویرایشی از ترجمه فارسی زیج شستکه است که حسین بن موسی هرمزی، اخترشناس ایرانی، آن را در حدود 10 قرن پیش به عربی نگاشته است. این رساله کوتاه برخلاف عموم زیج ها، شامل جدول های مفصل نجومی نیست و تنها دو جدول نسبتاً مختصر دارد که به محاسبه اجتماع و استقبال ماه و خورشید و به رؤیت هلال ماه مربوط می شود. روش هرمزی برای محاسبه طول دایرة البروجی ماه و خورشید و سیارات مبتنی بر استفاده از تقویم های نجومی چهار سال اخیر نسبت به سال مورد نظر است. هرمزی عملاً از دوره تناوب های شناخته شده هر جرم سماوی برای تعیین طول سماوی آن استفاده می کند. در پایان ویرایشی ترجمه فارسی زیج شستکه، تحلیل مقدماتی روش های هرمزی و نیز تصویر یک نسخه خطی عربی بسیار کهن آمده است.