بررسی تاثیر سطوح مختلف تنش شوری و خشکی بر خصوصیات جوانه‌زنی و رشد گیاهچه شلغم علوفه‌ای (Brassica rapa L.)

چکیده
  شوری و خشکی، به عنوان تنش های غیرزنده بسیاری از ناملایمات را برای بذرها در دوره جوانه‌زنی ایجاد کرده و بر رشد و نمو گیاه تأثیر می‌گذارند. این پژوهش به منظور ارزیابی تحمل به تنش شوری و خشکی شلغم علوفه‌ای در مرحله جوانه‌زنی و رشد گیاهچه در سال 1389 در آزمایشگاه بذر دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران-کرج در قالب طرح کاملاً تصادفی و در 3 تکرار انجام شد. در این بررسی القای تنش شرایط شوری و خشکی در محیط آزمایشگاه با استفاده از محلول‌های کلرور سدیم و پلی اتیلن گلیکول و از طریق ایجاد پتانسیل‏های اسمزی صفر (شاهد)، 3-، 6-، 9- و 12- بار صورت گرفت. صفات مورد اندازه‌گیری عبارت بودند از درصد جوانه‌زنی، طول ریشه‌چه و ساقه‌چه، وزن خشک گیاهچه، متوسط زمان جوانه‌زنی، ضریب سرعت جوانه‌زنی و بنیه گیاهچه. نتایج این تحقیق نشان داد اثرات تنش شوری و خشکی بر تمام صفات مطالعه شده بذر شلغم معنی‌دار بود. با افزایش شدت تنش شوری و خشکی از درصد و سرعت جوانه‌زنی بذرهای شلغم به صورت خطی کاسته شد. با افزایش شدت تنش خشکی از پتانسیل صفر به 3- بار طول ریشه‌چه، ساقه‌چه و گیاهچه و وزن خشک گیاهچه به طور معنی‌داری افزایش یافتند و در این سطح تنش تا حدودی رشد آنها تحریک شد ولی زمانی که شدت تنش افزایش بیشتری پیدا کرد، هر سه صفت به صورت خطی کاهش یافتند. این در حالی بود که در شرایط تنش شوری با افزایش شدت تنش رشد اندام‌های گیاهچه به طور خطی کاهش یافتند. در سطح تنش شوری و خشکی شدید (12- بار) عملا هیچ ریشه‌چه و ساقه‌چه‌ای تشکیل نشد. نتایج تحقیق نشان داد شلغم علوفه‌ای در مرحله جوانه‌زنی و رشد گیاهچه حساس به تنش شوری و خشکی بوده و حساسیت آن به تنش شوری تا حدودی بیشتر از خشکی می‌باشد.