بررسی تأثیر پوسته‌های زیستی بر ویژگی‌های هیدرولوژیکی خاک در مراتع قره‌قیر استان گلستان

چکیده
    پوسته‌های زیستی خاکْ اجتماعی تنگاتنگ بین ذرات خاک و موجودات زنده‌، از قبیل سیانوباکتری و جلبک و قارچ و گلسنگ و خزه، در نسبت‌های مختلف‌اند که بر سطح خاک یا داخل چند میلی‌متر فوقانی آن مستقر می‌شوند. در نتیجه پوشش پوسته‌های زیستی همچون لایه‌ای منسجم سطح زمین را می‌پوشانند و فرایندهای ابتدایی زیست‌بوم، از جمله تثبیت کربن و نیتروژن آتمسفری، و وضعیت آبی را تحت تأثیر قرار می‌دهند. این پژوهش به‌منظور بررسی تأثیر پوسته‌های زیستی بر شاخص‌های هیدرولوژیکی خاک در مراتع قره‌قیر استان گلستان انجام شد. بدین منظور سرعت نفوذپذیری با استفاده از استوانة مضاعف، درصد رطوبت وزنی و قابل دسترس خاک، کربن آلی خاک، و بافت خاک در دو عمق 0 تا 5 و 5 تا 15 سانتی‌متری دو تیمار پوسته‌دار و بدون پوسته در چهار ناحیه اندازه‌گیری شدند. سپس داده‌ها در قالب طرح آشیانه‌ای تجزیه‌وتحلیل و میانگین داده‌ها با آزمون دانکن مقایسه شد. نتایج نشان داد درصد توزیع ذرات خاک بین دو تیمار تفاوت معنادار ندارد؛ اما کربن آلی و درصد رطوبت وزنی و قابل دسترس خاک در دو عمق مذکور در تیمار پوسته‌دار نسبت به تیمار بدون پوسته به‌طور معنادار بیشتر است. همچنین سرعت نفوذپذیری در تیمار پوسته‌دار دو برابر تیمار بدون پوسته (به‌ترتیب 0_/16 و 0_/081 سانتی‌متر بر دقیقه) است. در کل می‌توان نتیجه گرفت پوسته‌های زیستی موجب بهبود وضعیت آبی خاک می‌شوند.