بررسی اولویت‌های برنامه‌ریزی و آمایش مناطق مرزی در استان آذربایجان شرقی با به کارگیری مدل تحلیل شبکه (ANP)

چکیده
  پیامد فضایی آمایش، تعامل میان انسان و فعالیت‌هایش در فضا، و به­طور کلی چیدمان منطقی از استقرار جمعیت و فعالیت در پهنة سرزمین است و نقش آن در برنامه‌ریزی‌های دیگر به نحوی است که تمام برنامه‌های توسعة اجتماعی و اقتصادی در سطوح مختلف جغرافیایی متأثر از آن است. لذا، آمایش فضایی شهرهای مرزی به عنوان نقاط راهبردی و امنیتی، مقوله‌ای مهم محسوب می­شود. هدف این پژوهش، تعیین رویکردها و برنامه‌های توسعه در آمایش شهرهای مناطق مرزی استان آذربایجان شرقی است. تحقیق حاضر با تکیه بر روشANP و با ارائة رویکرد تصمیم‌گیری چندمعیاره، ضمن شناسایی و رتبه‌بندی زیرشاخص‌های برنامه‌های توسعة آمایش مناطق مرزی، برنامه‌های آمایشی را اولویت­بندی می‌کند. جهت تعیین اولویت‌های اجرایی برنامه‌ریزی فضایی آمایش در دو سطح معیارها (4 معیار اصلی) و زیرمعیارها (9 زیرمعیار با 30 شاخص) با توجه به شرایط محیطی و منطقه‌ای شهرهای مرزی آذربایجان شرقی انتخاب شد. پس از محاسبۀ تحلیل شبکه‌ای، از میان رویکردهای توسعة آمایشی این استان رویکرد توسعة اقتصادی با زیرمعیارهای تأسیسات و تجهیزات زیربنایی، درمانی، حمل و نقل و ارتباطات، فعالیت‌های اقتصادی و محیط زیست در اولویت نخست، توسعة روابط دیپلماتیک و امنیت ملی در اولویت دوم، و رویکرد توسعة فرهنگی و اجتماعی در رتبه‌های بعدی قرار گرفتند.